İsmail Tufan ile sözlü tarih çalışması: Türkiye`de gerontolojinin (Yaşlılık biliminin) gelişimi

Abstract

Gelişmiş ülkelerin nüfusunda yaşlı oranı yükseldikçe gerontolojik araştırmaların önemi artmış, yaşlılık ve yaşlanma olgularını araştıran bilim dalları ortaya çıkmıştır. Demografik değişimler gerontolojinin gelişimindeki temel neden olarak görünmektedir. İlk gerontolojik çalışmalar 20.yüzyılın ilk çeyreğinde ABD'de ortaya çıktıktan kısa süre sonra Avrupa'da yayılmaya başlamıştır. Gerontoloji kavramını ilk kez kullanan, 1903'te tıp dalında Nobel ödülü alan Rus kökenli bilim insanı Elie Metchnikoff'tur (Baltes ve Baltes 1992: 7). Gerontolojinin güncel anlamı ile bilim dalına dönüşmesi 1950'li yıllarda başlamıştır. Daha önce tıbbi ağırlıklı çalışmalar yapılır iken, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yaşlanmanın psişik ve sosyal boyutları gerontolojide ağırlık kazanmıştır. Yeni bir bilim dalı olan gerontolojinin gelişimini inceleyen Wahl'e (2004) göre gerontolojinin tarihi `Hazırlık` (18.yy – 1918), `Sistematikleşme` (1918 – 1945), `Patlama` (1945 – 1960) ve `Kurumsallaşma` (1961 – 1990) olmak üzere dört döneme ayrılabilir. Türkiye'de ise henüz 20 yıllık bir geçmişi vardır. İlk Gerontoloji Bölümü 2006'da Akdeniz Üniversitesi'nde İsmail Tufan tarafından kurulmuştur. Gerontolojinin bağımsız bir bilim dalı olarak kurulmasından önce farklı bilim dallarında uygulamalı ve kuramsal yaşlılık çalışmaları yapılmıştır. Burada gerontolojinin Türkiye'de gelişim süreci Tufan'ın gerontolojik çalışmalara başlaması milat kabul edilerek üç döneme ayrılmıştır: `Kuluçka Dönemi` (1998 –2005), `Kuruluş Dönemi` (2006 – 2009) ve `Gelişme Dönemi` (2010 – 2018).

The importance of studies in the field of aging and senility has started to increase in line of increasing elderly population ratios and decreasing birth rates in the world and Turkey. The concept of gerontology was first used in 1903 by the Russian scientist Elie Metchnikoff, who received the Nobel Prize in medicine. History of gerontology in the world is divided into four periods by Wahl as Preparation Period 18th century-1918, Systematicization Period 1918-1945, Explosion Period 1945-1960 and Institutionalization Period 1961 – 1990. The development of gerontology in Turkey has 20 years of history.Department of Gerontology in Turkey, was founded by Prof. Dr. İsmail Tufan at Akdeniz University in 2006. Before the establishment of gerontology as a science, there is a history in applied field and studies. In this context, in order to address the historical process, İsmail Tufan divided gerontology history in Turkey into three periods as Incubation Period 1998 – 2005, Foundation Period 2006 – 2009 and Development Period 2010 – 2018.