Vergilemenin mali amacı açısından Türk vergi sisteminin değerlendirilmesi

Abstract

Vergi, tarihsel gelişimi itibariyle, uygarlık tarihi kadar eski ve her dönem önemini korumuş bir kavramdır. Devletlerin en önemli gelir kaynağını oluşturan vergilerin fonksiyonlarında zaman içerisinde önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Klasik iktisadi anlayış, devletin ekonomide tarafsız bir niteliğe sahip olmasını ve sadece kamu harcamalarını finanse etmeye yetecek miktarda vergi toplanması gerektiğini savunmuştur. Modern iktisatçılar tarafından savunulan refah iktisadı ise, bir ekonomide vergilerin, mali amacın yanında ekonomik ve sosyal amaçları da yerine getirmesi gerektiğini savunmuştur.Devletlerin vergilemedeki en önemli önceliği, vergilemenin mali amacının gerçekleştirilmesidir. Vergilemenin mali amacı, kamusal mal ve hizmetlerin finansmanı için yeterli gelirin sağlanmasını ifade etmektedir. Mali nitelikte bir vergilemenin gerçekleştirilmesi için, hem gelir elde etme hedefine odaklanan hem de ekonomik ve sosyal öncelikleri dikkate alan bir vergi sisteminin oluşturulması gerekmektedir.Bu çalışma, Türk vergi sisteminin vergilemenin mali amacına uygunluğunun değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bunun için Türk vergi sistemi, mali performansını ve yapısal özelliklerini yansıtan verilerin yardımıyla incelenmiştir. Ayrıca OECD üye ülkelerine ait vergi yükü verileri ve dolaylı-dolaysız vergi oranları kullanılarak uluslararası alanda karşılaştırma yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türk vergi sisteminin başlıca; vergi yükünün düşüklüğüne, borçlanma sebebiyle gerçekleşen faiz ödemelerinin fazlalığına, vergi gayretinin yetersizliğine, artan vergi harcamalarına, kayıt dışı ekonominin büyüklüğüne ve vergi adaletine uygunsuz bir şekilde oluşmuş dolaylı vergilere ve stopaja dayalı yapısına bağlı olarak verginin mali amacını yerine getirmediği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Vergi, Vergilemenin Mali Amacı, Vergileme İlkeleri, Türk Vergi Sistemi

As of historical development, the tax is as old as the history of civilization, and it is a concept that maintains its importance every phase. Significant changes have occurred in the functions of the taxes, which constitute the most important source of income for the states. Classical economic system argued that the state should have a neutral position in the economy and only collect enough taxes to finance public expenditures. Welfare economics which are advocated by modern economists argue that taxes in an economy should administer the economic and social functions as well as fiscal function.The priority objectives of the states in taxation are administer of the fiscal function of taxation. The fiscal function of taxation states that it acquisitions enough income for the financing of public goods and services. For the administered of a fiscal taxation, a tax system which both focusing on the objective of income acquisition and considers to the economic and social priorities must to be created.This study, was make to assess whether the Turkish tax system is in compliance with function of taxation. For this, the Turkish tax system was analyzed with the help of data which reflecting its financial performance and structural characteristics. In addition, international comparisons were made using the tax burden datas and indirect-direct tax rate of OECD member countries.As a result of the study, it is determined that the Turkish tax system does not administer its fiscal function of the tax due to the low tax burden, the excess of interest payments because of debt raised, defiency of tax effort, increased tax expenditure, the magnitude of the shadow economy and the structure based on indirect taxes and deduction at the source that are improperly formed to tax equity.Key Words: Tax, Fiscal Function of Tax, Principles of Taxation, Turkish Tax System