Vergileme – demokrasi ilişkisi kapsamında vergiye ve siyasal katılıma ilişkin karşılaştırmalı bir analiz

Abstract

Bireylerin hem seçmen hem de mükellef olarak vatandaşlık ve vergi bilinci ile siyasal sürece katılım sağlaması ve devletin de bu bilinçli katılım karşısında şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim ortaya koyabilmesi, demokrasinin sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir. Vergi mükellefiyeti bakımından beyan yoluyla vergilendirilen mükelleflerin beyanname vermeleri ve vergilerini bizzat etkisini hissederek ödemeleri sebebiyle ödedikleri vergi konusunda daha hassas olacakları varsayımı tevkif yoluyla vergilendirilen mükelleflere göre siyasal sürece daha fazla müdahil olacakları beklentisini de beraberinde getirmektedir. Bu temel varsayımdan hareketle, çalışmada beyan ve tevkif yoluyla vergilendirilen mükelleflerin vergiye ve siyasal katılıma ilişkin algı ve beklenti düzeyleri arasında farklılık bulunup bulunmadığının araştırılması çalışmanın amacını oluşturmaktadır.Çalışmanın amacı kapsamında Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde 273'ü beyan, 347'si tevkif yoluyla vergilendirilen mükellef olmak üzere toplam 620 mükellefle yüz yüze anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Anket uygulaması ile elde edilen veriler betimsel istatistik araçları (sıklık dağılımı, ortalama, standart sapma) ve parametrik olmayan testlerden Mann-Whitney U testi ile analiz edilmiştir.Anket uygulaması sonrası elde edilen bulgular, hem algı hem de beklenti bakımından beyan yoluyla vergilendirilen mükelleflerin ödedikleri vergiyi demokratik öğelerden çok kamusal hizmetlerle ilişkilendirdikleri, tevkif yoluyla vergilendirilen mükelleflerin ise ödedikleri vergiyi kamusal hizmetlerden çok demokratik öğelerle ilişkilendirdikleri sonucunu ortaya koymuştur.

In order to maintain sustainability of democracy it seems crucial for both citizens and taxpayers, with the awareness of being citizenship and tax consciousness, to participate in political issues and government, also, to act towards providing more fiscal transparency and accountability. It is our assumption that the taxpayer, who are subject to fulfil their income tax liabilities via withholding of tax from their wages, are less accurate to participate in democratic decision making issues than the taxpayer who fulfil their income tax liabilities by declaring directly to the tax office.In this context, this study examines the assumption to find out if there exists any difference between the above two taxpayers in terms of participating in democratic decision making issues. The findings, obtained by face to face questionnaire survey conducted in the cities of Zonguldak, Bartın and Karabük with the total amount of 620 taxpayers; of which, 273 taxpayers declare their tax base directly to their tax office and 347 taxpayers pay taxes via withholding tax from their wages. The data collected from the survey is analyzed by descriptive statistical tools (i.e. frequency distribution, mean value, and standard deviation) and Mann-Whitney U test.The findings obtained from the survey show that –in respect to both perception and expectation– the taxpayers, paying taxes directly to the tax office, associate their tax liabilities with public services rather than participating in democratic decision making issues. On the other hand, the taxpayers, paying taxes indirectly to the tax office, associate their tax liabilities with participating in democratic decision making issues.