Uzaktan algılama verileri ile bölgesel çevre etkilerinin belirlenmesi: Zonguldak örneği

Abstract

Günümüzde, insan hayatını ve sağlığını tehlikeye atan birçok etmen mevcuttur. Son zamanlarda iklim değişikliği, dünyanın ekolojik sistemi önündeki en önemli sorunlardan biridir ve sayısı hızla artan termik santraller iklim değişikliği üzerine ciddi olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Küresel ısınma ve iklim değişikliği tüm dünyada tüm disiplinler tarafından çalışılmakta ve Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği de uzaktan algılama, küresel konumlama sistemi vb. aracılığıyla bu çalışmalara katkı sağlamaktadır.Bu tez çalışmasında, iklim değişikliği çerçevesinde Zonguldak'ın yer yüzey sıcaklığı haritalarının elde edilmesi ile termik santraller bölgesindeki bitki örtüsü değişikliğini ve bu değişiklikten sonraki sıcaklık değişimlerini göstermek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, uzaktan algılama teknikleri kullanılarak uydu görüntüleri işlenmiştir. Çalışmada, Landsat TM 5 uydusuna ait 18.09.2007 ve 28.08.2011 tarihli görüntüler ile 25.01.2008 tarihli Terra (ASTER) uydusu tarafından alınan yüzey kinetik sıcaklığı görüntüsü kullanılmıştır. Landsat TM 5 uydusuna ait görüntülere tek-pencere (mono-window) algoritması uygulanarak yer yüzey sıcaklığı görüntüleri elde edilmiştir. Ayrıca görüntülerden bitki örtüsü indeksi çıkarılmıştır. Elde edilen, yer yüzey sıcaklığı ve Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi (NDVI) verileri analiz edilmiştir. Terra (ASTER) uydu görüntüsü ile Çatalağzı termik santralinin (ÇATES) soğutma suyunun sıcaklık ve ne kadarlık alanda etkili olduğu gözlemlenmiştir.Sonuç olarak, yer yüzey sıcaklıkları ve NDVI verileri kendi içlerinde ve birbirleriyle kıyaslanarak analizler gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda, bölgesel sıcaklık farkları ortaya konulmuştur. Zonguldak yerleşim merkezi ve termik santraller bölgesi için 2007 ve 2011 tarihli uydu görüntüleri ile bitki örtüsü değişimleri belirlenmiş ve bu değişimlerin sıcaklık verileri ile ilişkileri ortaya konulmuştur. Yapılan analizler ile bitki örtüsü tahribatı olan alanlarda sıcaklık artışlarının olduğu, Eren Holding'e ait termik santral yapımı sonucunda yaklaşık yirmi hektarlık bitki örtüsünün değişime uğradığı, soğutma suyunun denize verildiğinde kapladığı alan ve suyun sıcaklık değerinin deniz suyundan ortalama 5 oC fazla olduğu uydu görüntüleri ile belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ile termik santrallerin bölgesel olarak çevrede olumsuz etkiler oluşturduğu ve bölgesel iklim değişikliğine sebep olduğu kanısına varılmıştır.

Nowadays, there are numerous factors endangering human health and life. In recent years, Climate change is one of the most important problems in front of the ecological system of the world, and thermal power plants, the number of which has been increasing fast have been doing serious negative effects on the climate change. Global warming and climate change have been studied frequently by all disciplines all over the world and Geodesy and Photogrammetry Engineering also contributes to such studies by means of remote sensing, global positioning system etc.In this thesis, It has been aimed that deriving land surface temperature maps of Zonguldak pursuant to climate change and, demonstrating vegetation cover change in power plants region and showing the temperature change after vegetation change. In this context, satellite images have been processed by using remote sensing techniques.In this study, the images of Landsat TM 5 satellite with the dates 18.09.2007 ve 28.08.2011 and, the surface kinetic temperature image of Terra (ASTER) satellite with the date 25.01.2008 have been used. Land surface temperature images have been obtained by using mono-window algorithm. Moreover, vegetation cover has been extracted from the images. Obtained land surface temperature NDVI data have been analyzed. It has been observed that the temperature of the cooling water of Çatalağzı power plant and how much area it is effective.As a result, land surface temperature and NDVI data have been analyzed with each other and one by one. As a result of analyses, the regional temperature changes have been presented. It has been determined with the analyses of images that the temperature rises at the regions in which the vegetation cover changed, the loss of vegetation cover about twenty hectars in consequence of building the power plant of Eren Holding, the area of the cooling water in the sea and the temperature value of cooling water is 5 oC upper than normal value. It is surmised that thermal power plants have negative effects on environment and cause regional climate change.