Bitki doku kültürü teknikleri ile üretilen doğal tetraploid Trıfolıum pratense L. rejenerantları arasındaki somaklonal varyasyonun belirlenmesi

Abstract

Avrupa ve Kuzey Amerika?da yaygın olarak tarımı yapılan çayır üçgülü Trifolium pratense L., doğal olarak Güneydoğu Avrupa ve Anadolu?da bulunmaktadır. Anadolu?da büyük bir form zenginliği gösteren T. pratense ?nin anavatanı Anadolu olarak kabul edilmektedir (Taylor and Smith 1979). Erzurum ilinin Tortum yöresinde Elçi (1982) tarafından bulunan Trifolium pratense doğal tetraploitttir. Hücre veya dokulardan rejenere olan tüm bitkilerin ebeveyn bitki ile aynı özellikte olması beklenirken, bitki rejenerasyon süreci hücrelerin genetik stabilitelerinin bozulması ve genetik varyasyon oluşumu için bir etkendir. Kültüre alınan hücrelerde kendiliğinden ortaya çıkan genetik varyasyon somaklonal varyasyondur. Çalışmada hormonsuz MS ortamında çimlendirilen aseptik fidelerin apikal meristemleri, 1 mg/l NAA ve 3 mg/l BAP içeren PC-L2 ortamına ekilerek rejenerasyon gerçekleştirilmiştir. Bu tezde somaklonal varyasyonun belirlenmesi için Rastgele Çoğaltılmış Polimorfik DNA (RAPD) tekniği kullanılmıştır. Kullanılan 8 farklı primerin hepsi polimorfizm göstermiştir.En düşük polimorfizm oranı (%17,07) 2 numaralı klon ve donör arasında (D2-C2) görülürken, en yüksek polimorfizm oranı (%60,21) 4 numaralı klon ve donör arasında (D4-C4) görülmektedir. Donörler arasındaki en fazla varyasyon farkı D2 (toplam 123 bant) ile D6 (toplam 86 bant) arasında görülmektedir.

Trifolium pratense L., is an agricultural legume which is common in Europe and North America and grown in inherently southeast Europe and Anatolia. Plant shows great diversity in Anatolia. Thus, Anatolia was accepted as a center of origin of T. pratense (Taylor and Smith 1979). T. pratense collected by Elci (1982) from Tortum vicinity of Erzurum province was determined as a natural tetraploid. It has been assumed that all the plants regenerate from cells or tissues that are identical with the motherplant. Although plant regeneration process is a factor that exchanges the genetic stability and genetic variation, in the culture genetic diversity is called somaclonal variation. In the study, regeneration completed with apical meristems of aceptic plants germinated on hormone-free MS medium, translated on PC-L2 medium containing 1 mg/l NAA and 3 mg/l BAP. In this thesis Randomly Amplified Polymorphic DNA (RAPD) techniques were used to detect somaclonal variation. 8 different primers were used. All of primers showed polymorphism. The lowest polymorphism range has seen between number 2 clone and donor with % 17,07 (D2-C2), the highest polymorphism has seen between number 4 clone and donor with % 60,21 (D4-C4) . The highest variation difference has seen between D2 (total 123 bands) and D6 (total 86 bands) donors.