Türkiye iç hat uçuşlarından kaynaklanan emisyonların belirlenmesi

Abstract

Karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu ulaşımının kullanımı her geçen gün daha da artmaktadır. Ulaştırma türlerindeki araçların kullanımının artması sonucunda yerel hava kirleticilerinin ve sera gazlarının salınımı da artmaktadır. Özellikle havayolu ulaşımında kullanılan tek bir aracın, troposfere ve alt stratosfere çevresel etkileri bulunmaktadır. Bu yüzden hava araçlarından kaynaklanan emisyonların, havalimanı çevresine ve uçuş güzergahındaki hava kalitesine etkisinin daha iyi anlaşılabilmesi için güncel ve doğru bir şekilde emisyon envanterleri oluşturulmalıdır. Bu çalışmada IPCC'nin yayınladığı emisyon envanteri hazırlama klavuzu ve EEA emisyon faktörleri kullanılarak Türkiye'de aktarmasız iç hat uçuşlarından kaynaklanan kirleticiler için emisyon envanteri hazırlanmıştır. Emisyonlar, LTO faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar (CO2, CO, NOx, PM2.5, HC ve H2O) ve seyir faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar (CO2, CO, NOx, PM2.5, N2O, SO2 ve NMVOC) ayrı ayrı hesaplanmıştır. Bu iki uçak faaliyetinde salınan emisyonlardan, ortak kirleticiler belirlenmiştir. CO2, CO, NOx, PM2.5 olan ortak kirleticiler için Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak kirletici dağılım haritaları oluşturulmuştur. Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımı olan ARCGIS ile çizgisel olan uçak güzergahları, şehirlerin sınırlarından bölünerek sayısallaştırılmıştır. Güzergahlara bağlı kalınarak elde edilen mesafelere Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımı olan MapInfo 11.5 kullanılarakseyir emisyonları dağıtılmıştır. Havalimanları olan şehirlere LTO emisyonları da eklenerek Türkiye'deki aktarmasız iç hat uçuşlarından kaynaklanan CO2, CO, NOx, PM2.5 kirleticilerinin dağılım haritaları oluşturulmuştur. Sonuç olarak CO kirletici emisyonları en fazla LTO faaliyetlerinden, PM2.5 kirletici emisyonları da en fazla seyir faaliyetlerinden, CO2 ve NOx kirleticilerinin LTO ve seyir faaliyetlerinden kaynaklandığı görülmüştür. Hesaplamalara göre en fazla kirletici emisyonuna maruz kalan şehirlerin İstanbul ve Ankara olduğu belirlenirken, güzergahlar üzerinde olup içerisinde havalimanı bulunmayan şehirler olan Sakarya, Kocaeli, Bolu, Kırıkkale ve Eskişehir'de de kirletici miktarlarının belirgin seviyede olduğu tespit edilmiştir.

The use and importance of all types of transportation namely airway, railway, sea way and road transport has been increasing day by day. Increase in the number of vehicles causes rise in the amount of local air pollutants and the release of greenhouse gases. Especially, just one aircraft affects the environment of troposphere and lower stratosphere. Therefore, up-to-date and accurate emission inventory should be prepared to understand the effects of aircraft based emissions to the environment of airport and air quality on air route. In this study, emission inventory of pollutants caused by nonstop domestic flights in Turkey was calculated using the guideline preparing emission inventory published by IPCC. Emissions were calculated on the basis of the emissions (CO2, CO, NOx, PM2.5, HC and H2O) caused by LTO activities and the emissions (CO2, CO, NOx, PM2.5, N2O, SO2 and NMVOC) caused by cruise activities. Mutual pollutants from these two aircraft activities were determined. CO2, CO, NOx, PM2.5 are the mutual pollutants and pollutant distribution maps were generated for these pollutants.Air route of an aircraft was divided into parts on the basis of the cities, which the aircraft fly over, using ARCGIS software. Therefore the flight distance over all cities were digitized. Cruise emissions were distributed for all routes using a GIS software MapInfo. The distribution maps caused by the pollutants (CO2, CO, NOx, PM2.5) for the non-stop domestic flights were obtained by adding LTO emissions for the cities that have airport. As a result, it is observed that the emission of CO pollutant is mostly caused by LTO activities, whereas the emission of PM2.5 pollutant is mostly caused by cruise activities, and the emission of CO2 and NOx pollutants is mostly caused by LTO and cruise activities together. The obtained results show that Ankara and Istanbul are exposed to pollutant emission much more than the other cities. Although Sakarya, Kocaeli, Bolu, Kırıkkale and Eskişehir does not have airport, it was observed that they are being affected by the pollutants prominently.