Yağmura bağlı olarak doygun akım değerindeki değişimin incelenmesi

Abstract

Kent içi yollarda trafik akımının devamlılığı açısından en önemli kesimler, farklı akımların eş düzey olarak kesiştiği kavşaklardır. Kavşakların doğru tasarlanması, trafiğin tıkanmasını ve kuyruklanmasını en aza indirerek iyi bir trafik yönetimi sağlayacaktır. Işıklı kavşaklardaki tıkanıklığın azaltılması, kapasitesinin doğru belirlenmesiyle, dolayısıyla doygun akım değerinin gerçeğe yakın hesaplanmasıyla mümkündür. Diğer bütün değişkenlerin yanı sıra hava şartları da kavşak kapasitesi, dolayısıyla doygun akım değeri üzerinde etkilidir.Bu çalışmada ışıklı kavşaklardaki doygun akım değerinin yağmura bağlı olarak değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacın gerçekleşmesi için öncelikle doygun akım değerinin hesaplanması gerekmektedir. Doygun akım değeri 3 farklı yöntemle hesaplanabilmektedir. Bunlar; Transport and Road Research Laboratory (TRRL) yöntemi, regresyon analizi yöntemi ve zaman cinsinden aralık yöntemidir. Bu çalışmada zaman cinsinden aralık yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem saha gözlemlerine dayanmakta ve elde edilen veriler gerçeğe daha yakın olmaktadır.Doygun akım değerini belirlemek amacıyla yapılan saha gözlemleri, D010 numaralı devlet karayolunun Zonguldak ili sahilinden geçen kesimi üzerindeki 100. Yıl Şehirlerarası Otobüs Terminali kavşağında; sabah ve akşam zirve saatlerinde gerçekleştirilmiştir. Kavşak kollarındaki zaman cinsinden aralık sahada gözlemlenmiş, zaman cinsinden doygun aralıklar hesaplanmış, başlangıç zaman kayıpları belirlenmiş ve doygun akım değeri hesaplanmıştır. Doygun akım değeri, yağmurlu havalarda (kaplama ıslakken) ve yağmursuz havalarda olmak üzere iki farklı durum için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar iki durum için karşılaştırılmış ve yorumlanmıştır.Bunlara ek olarak yağmurlu durumlarda gecikmelerin belirlenmesi amacıyla SIDRA INTERSECTION isimli paket programı kullanılmış ve kavşağın mevcut durumu yağmurlu hacimler kullanılarak modellenmiştir. Yağmurlu ve yağmursuz havada hesaplanmış olan doygun akım değerleri kullanılarak farklı devre süreleri için gecikmeler elde edilmiştir ve karşılaştırılmıştır.Sonuç olarak; yağmurun zaman cinsinden doygun aralığı geciktirdiği, yağmurlu havada taşıtların doygunluğa daha geç ulaştığı, daha yüksek zaman kayıplarının yaşandığı, doygun akım değerinin azaldığı ve gecikmelerin arttığı yapılan çalışma ile tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Işıklı kavşaklar, Doygun akım değeri, Hava şartları, Zaman cinsinden doygun aralık, Başlangıç zaman kaybı.

The most important segments in terms of the continuity of the traffic flow in urban roads are the intersections where different flows intersect at the same level. Traffic jams, delays and queuing at intersections can be reduced by proper design. The analysis of delays could only be performed by estimating the capacity and consequently calculating the saturation flow correctly. Saturation flow and capacity are affected by various physical and traffic related attributes. Among them adverse weather conditions is one of the most important.In this study, it is aimed to determine the change in the saturation flow rate under adverse weather conditions. In order to achieve this purpose, firstly the saturation flow rate is needed to be calculated. Saturation flow rate can be calculated by three different methods: Transport and Road Research Laboratory (TRRL) method, regression analysis method and headway method. The headway method is used in this study. This method is based on field observations and generally data obtained are accepted to be closer to reality.Field observations were held at a congested intersection on D010 state route, at Zonguldak during morning and evening peak hours. Collect data and related analysis include measurement of headway, the determination of saturated headway and start-up time loss, the calculation of saturation flow rate and the assessment of results. Saturated headway values were carried out separately for two different situations to be in rainy (road surface is wet) and in sunny days. The results obtained are compared and interpreted for two cases.In addition, to determine delays in rainy conditions, the package program SIDRA INTERSECTION was used and the current situation of intersection is modeled using by rainy volumes. Delays were obtained and compared using different cycle times and saturation flow rate in rainy and rainless air.In conclusion, it has been found out; Raining retard the saturated headway, the vehicles reach to the saturation later when it rains, more start-up time loss is spent, the saturation flow rate decreases and delays increase.Keywords: Signalized intersection, Saturation flow rate, Weather condition, Saturated headway, Start-up time loss.