Bolulu Şeyh Himmet ve Dîvânçesi (Çevriyazı-şerh-sözlük)

Abstract

Eski Türk Edebiyatı dönemi başta olmak üzere Türk Edebiyatı zengin bir tarihî geçmişe sahiptir. Bu çalışmada XVII. yüzyılda yaşamış olan, kendisini din, tasavvuf ve edebiyat alanlarında yetiştiren Bolulu Şeyh Himmet Efendi'nin Dîvânçe'sinin transkripsiyonlu metni, şairin hayatı, edebî şahsiyeti, eserleri ve şiirlerinin muhteva, dil ve şekil açısından genel incelemesi esas alındı, metin şerh edildi. Eserin müellifi hakkında birçok kaynak taraması yapılmış ancak elde edilen bilgiler sınırlı miktarda kalmıştır. Şairin asıl adı Himmet'tir. Bolu'da Dökmeciler Mahallesinde doğar. Bazı kaynaklara göre 1592 (H. 1000) olan doğum tarihi belli değildir. 1683 (H.1095) yılında İstanbul'da vefat eder. Himmetiyye tarikatının kurucusudur.Genel olarak şiirlerinde kullandığı dil, sade ve akıcıdır. Muhteva olarak din ve tasavvufa yer verilmiştir. Şiirlerinde Himmet, Derviş Himmet, Himmetî mahlaslarını kullanan ve tekke şiirinin dikkati çeken isimlerinden biri olan Himmet Efendi'nin eserinde, Yunus Emre'nin et¬kisinde kalınarak aruz ve hece ölçüsüyle şiirler kaleme alınmıştır.Eserde Derviş Himmet'e ait `Tarikatnâme` dahil, yetmiş beş şiir, bir bağımsız beyit ile Şeyh Himmet'in oğlu Derviş Abdullah'a ait on dört şiir bulunmaktadır.

Our literature, which has a large history, is a treasure of cultural, especially in the field of Old Turkish literature. This thesis is based on the life of the poet `Bolulu Şeyh Himmet Efendi`, literary identity, overall study of the content, grammatical, and form the of the poems, transcription text of the Divançe by, Bolulu Şeyh Himmet Efendi who has lived in the 17th century and has studied on Sufi literature and religion. It has been made lots of literature review about poet however; knowledge received is restricted. Real name of the poet is Himmet. He was born at Dökmeciler district in Bolu. According to some sources, his birth date is not definite. He died in 1683 (H.1095) in İstanbul. He is the founder of Himmetiyye Cult. In general, the language in his poems is simple and easy. In his context, religion and Sufism are included. One of the most important name of the Tekke poetry, Himmet Efendi, uses Himmet, Derviş Himmet and Himmeti pseudonym in his poems and his work is indited in aruz and syllabic meter under the influence of Yunus Emre. In his work, inclusive Tarikatname by Derviş Himmet, there are seventy five poems, a free couplet and four poems that belongs to Derviş Abdullah, the son of Sheik Himmet.