Çemen (Trigonella foenum-Graecum L.)`de yazlık ve güzlük ekimin verim ve bazı morfolojik özellikler üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma çemenin (Trigonella foenum-graceum L.) Yozgat ekolojik koşullarında en uygun ekim döneminin belirlenmesi, yazlık ve güzlük ekimin çemenin verim ve bazı verim öğeleri üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla Bozok Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gedikhasanlı Araştırma ve Uygulama alanında 2014-2015 vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Gürarslan çemen çeşidi 22 Ekim 2014 ve 17 Nisan 2015 tarihlerinde ekilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; güzlük ve yazlık ekimlerde sırasıyla bitki boyu 46.58 cm, 32.42 cm; bitki başına bakla sayısı 16.73 adet, 6.65 adet; bakla başına tohum sayısı 9.75 adet, 5.27 adet; bin tohum ağırlığı 30.17 g, 24.72 g; tohum verimi 310.93 kg/da, 154.23 kg/da; biyolojik verim 819.92 kg/da, 791.31 kg/da; hasat indeksi %37.56, %20.13; yağ oranı %4.61, %4.28; yağ verimi 14.45 kg/da, 6.61 kg/da ve protein oranı %30.04, %29.74 olarak kaydedilmiştir. İncelenen tüm özellikler üzerine güzlük ekim döneminin etkisi olumlu ve biyolojik verim ile protein oranı hariç, istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Bu söz konusu özelliklerin yazlık ekime göre güzlük ekimdeki artış oranları sırasıyla %43.56, %151.62, %85.15, %22.04, %101.60, %3.62, %86.54, %7.86, %118.71 ve %1.02 olmuştur.Anahtar Kelimeler: Çemen, Trigonella foenum-graceum L., güzlük ekim, tohum verimi

This study was conducted to determine the optimal sowing period of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) in Yozgat ecological conditions, to investigate the effect of spring and autumn sowing on yield and yield components of fenugreek at Research and Application Area of Gedikhasanlı, Faculty of Agriculture, Bozok University during 2014-2015 vegetation period. Gürarslan fenugreek variety was sown on 22 October 2014 and 17 April 2015. According to results of this research; plant height 46.58 cm, 32.42 cm; the number of pods per plant 16.73 number, 6.65 number; the number of seeds per pod 9.75 number, 5.27 number; thousand seed weight 30.17 g, 24.72 g; seed yield 310.93 kg/da, 154.23 kg/da; biological yield 819.92 kg/da, 791.31 kg/da; harvest index 37.56%, 20.13%; oil ratio 4.61%, 4.28%; oil yield 14.45 kg/da, 6.61 kg/da and protein ratio 30.04%, 29.74% were recorded in autumn and spring sowing, respectively. The effect of autumn sowing on all properties investigated was positive and except for biological yield and protein ratio, significant statistically. The increasing ratio of these characters in autumn sowing according to spring sowing was 43.56%, 151.62%, 85.15%, 22.04%, 101.60%, 3.62%, 86.54%, 7.86%, 118.71% and 1.02%, respectively.Key Words: Fenugreek, Trigonella foenum-graceum L., autumn sowing, seed yield