Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan kitaplardaki kalıp söz ve deyim varlığı

Abstract

Bu araştırmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanmış iki farklı kuruma ait ders kitaplarının A1, A2, B1 ve B2 düzeylerindeki deyim ve kalıp sözler belirlenmiştir. Bu kitaplarda belirlenen deyim ve kalıp sözlerin benzerliği ve düzeyler açısından dağılımları değerlendirilmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde problem durumu, araştırmanın amacı, problemleri, önemi, sınırlılıkları ve çalışmayla ilgili tanımlara yer verilmiştir.Araştırmanın ikinci bölümünde, kuramsal temeller ve ilgili araştırmalar başlığı altında söz varlığı ögelerine, deyimler ve kalıp sözlerle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Deyimler ve kalıp sözlerin dil öğretimindeki yerine vurgu yapılıp alanyazındaki araştırmalara değinilmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde, yöntem ve araştırma deseni hakkında bilgi verilmiştir. Araştırmada betimsel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Kalıp söz ve deyimlerle ilgili veri toplamak için Gazi Üniversitesi Yabancılar için Türkçe ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti'nin içerik analizi yapılmıştır. Toplanan veriler frekans (F) ve yüzde (%) istatistiki teknikler yardımıyla betimlenmiştir. Araştırmanın dördüncü bölümünde, Gazi Üniversitesi Yabancılar için Türkçe ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti'ndeki ders kitaplarının içinde geçen kalıp söz ve deyimler ayrı ayrı sınıflandırılmıştır. Daha sonra elde edilen veriler tüm düzeyleri ele alacak şekilde ve her düzey içinde karşılaştırmalı olarak tablolaştırılıp yorumlanmıştır. Bu bölümde sıklık değerlerine göre düzenlenmiş kalıp söz ve deyimler listelerine yer verilmiştir. Buna göre;1. Gazi Üniversitesi Yabancılar için Türkçe ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti'nde kullanılan kalıp sözlerin A1 düzeyinde %42, A2 düzeyinde %33, B1 düzeyinde %32, B2 düzeyinde %36, tüm düzeyler ele alınarak karşılaştırıldığında %41 oranında benzer olduğu belirlenmiştir. 2. Gazi Üniversitesi Yabancılar için Türkçe ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti'nde kullanılan deyimlerin A1 düzeyinde %17, A2 düzeyinde %22, B1 düzeyinde %16, B2 düzeyinde %19, tüm düzeyler ele alınarak karşılaştırıldığında %24 oranında benzer olduğu görülmüştür. Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti'nde deyim çeşitliliğinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.3. Kalıp sözler işlevlerine ve bağlamlarına göre sınıflandırılmıştır İyi dilekte bulunma, vedalaşma rica etme, teşekkür etme, tebrik etme amacıyla kullanılan kalıp sözlere sıklıkla yer verildiği görülmüştür. İyi dilekte bulunma amacıyla kullanılan kalıp sözlere sıklıkla yer verilmesine rağmen bu kalıp sözlere karşılık olarak kullanılan kalıp sözlere çok az düzeyde yer verildiği görülmüştür. Teşekküre cevap verme işlevini yerine getiren kalıp sözlere, teşekkür etme işlevini yerine getiren kalıp sözlere göre daha az yer verilmiştir.4. Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Öğretim Seti ve Gazi Üniversitesi Yabancılar için Türkçe Seti'ndeki deyim sayısının ve sıklığının düzey arttıkça arttığı tespit edilmiştir. Araştırmada deyimlerin kullanım sıklıklarından hareketle deyimler seviyelendirilip öneri listesi oluşturulmuştur.Araştırma sonuçlarından hareketle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanan kitaplardaki kalıp sözler, kalıp sözlerin işlevleri ve günlük hayattaki kullanım sıklıkları dikkate alınarak belirlenebilir. Ders kitaplarında A1 ve A2 düzeyinde deyimler belirlenirken somut anlamlı ve kullanım sıklığı fazla olan deyimlere yer verilebilir. B1 ve B2 düzeylerinde soyut anlam içeren deyimler yer alabilir.

In this research, it is determined the idioms and routines in A1,A2,B1 and B2 levels of the course book of the two different institutes, which are prepared for teaching Turkish as a foreign language. It has been evaluated the similarities of idioms and routines and the ranges in terms of the levels detected in these books. In the first part of the research, problem situation, the aim, problems, importance, and limitations of the research, and definitions about the study are presented.In the second part of the research, the items of lexicology and the information about the routines and idioms are presented under the title of theoretical foundations and related researches. The importance of the routines and idioms in teaching language is emphasized and therefore related literature is referred. In the third part of the research, information about the method is presented. A descriptive research method, namely document review, is used in this research. A content analysis of the Gazi University Turkish for Foreigners Book and Yunus Emre Institute Turkish Education Set is made with the purpose of gathering data about routines and idioms.In the fourth part of the research, routines and idioms in the books Gazi University Turkish for Foreigners and Yunus Emre Institute Turkish Education Set are classified. After that, the gathered data is tabulated and interpreted in a way which includes all the levels and comparative in each level. The gathered data is described with the help of frequency(F) and percentage (%) statistical techniques.According to this,1. It is stated that routines in the two course books, Gazi University Turkish for Foreigners and Yunus Emre Institute Turkish Education Set are %42 similar A1 level, and %33 in A2, %32 in B1, and %36 in B2 level. When compared with all the levels included, the books are %41 similar.2. It is seen that idioms in the two course books, Gazi University Turkish for Foreigners and Yunus Emre Institute Turkish Education Set are %17 similar A1 level, and %22 in A2, %16 in B1, and %19 in B2 level. When compared with all the levels included, the books are %24 similar. It is determined that idiom diversity in Yunus Emre Institute Turkish Education Set is much broader.3. Routines are classified according to their functions and contexts. It is seen that routines which are used for wishing well, thanking, saying goodbye, requesting, congratulating has often been included. Although the routines to wish well have frequently been used, the routines which are used as a reply to good wishes are barely involved in.4. Is detected that the numbers of idioms and their frequency of repetitions in the books-Gazi University Turkish for Foreigners and Yunus Emre Institute Turkish Education Set are getting increased as the level become higher. Accordance with the idioms' frequency of repetition, it must be created an offer list by measuring level.With regard to the results of the research, the routines in the books which are prepared for teaching Turkish as a foreign language must be determined by considering the functions of routines and whose the frequency of repetition in daily life. While the idioms - A1 and A2 levels- in a course book are specified, the idioms which have concrete meaning and high frequency should be included. In B1 and B2 levels, the idioms with the abstract meanings should be taken part.