Matematik eğitiminde eşitlik: Uluslararası bir karşılaştırma

Abstract

Eğitim araştırmaları birçok ülkede sosyoekonomik statü (SES) kaynaklı başarı farklılıklarının mevcut olduğunu göstermektedir. Bu durum, düşük SES'li öğrencilerin yüksek SES'li arkadaşları ile karşılaştırıldığında okulda veya okul dışında eşit öğrenme fırsatlarına sahip olmadığını göstermektedir. Eğitim çıktıları üzerinde SES etkisi iki şekilde gerçekleşmektedir. Öncelikle yüksek SES'li bir öğrenci düşük SES'li bir öğrenciden daha yüksek akademik başarıya sahip olabilir. İkinci olarak SES'i yüksek bir okulda okuyan öğrenci SES düzeyi düşük bir okulda okuyan benzer SES seviyesine sahip bir öğrenciden daha yüksek bir akademik başarıya sahip olabilir. Bu durum akademik başarının SES'e bağlı olabileceğini göstermektedir. Bu eşitsizlik ülkeler için olumsuz bir durumdur. Akademik başarı SES'e bağlı olmamalıdır. Bu nedenle SES'in başarı ile olan ilişkisini anlamak, SES ile ilgili başarı farklılıklarını azaltmak için önemli görülmektedir. Özellikle okulların bu eşitsizlikteki rolünü anlamak önemlidir. Çünkü okul özellikleri bu eşitsizlikle ilgili olabilir. Bu çalışma okul SES'inin neden olabileceği eşitsizliğe odaklanmaktadır. Ayrıca, okul SES'inin öğrencilerin başarısını doğrudan etkilemekle kalmayıp, okul özelliklerini ve dolayısıyla öğrenci başarısını da etkilediği varsayılmaktadır. Okul SES'inin doğrudan etkisinin yanı sıra dolaylı etkilerinin varlığı öğrenciler için eşitsizlik üreten bir yapı olmaktadır. Bu nedenle okullar özelliklerini değiştirebilirlerse düşük SES'in olumsuz etkilerini azaltabileceklerdir.Bu çalışma kültürler arası bakış açısıyla matematik eğitimine odaklanarak yukarıda açıklanan eşitsizliği araştırmayı amaçlamaktadır ve özellikle okul SES'i okul karakteristikleri ve 8. sınıf matematik başarısı arasındaki ilişkileri incelemektedir. Bu ilişkileri incelemek için TIMSS 2015 uygulamasına katılan 38 ülkenin, 8.sınıf matematik verisi kullanılmıştır. Çok düzeyli aracı değişken analizi kullanılarak okul SES'i ile matematik başarısı arasında, okuldaki matematik öğretiminin niteliğinin ve okul ikliminin (okula aidiyet hissi, okulda başarıya verilen önem ve okul disiplini) aracı etkileri incelenmiştir.Çalışmanın sonuçlarına göre okul SES'i birçok ülkede okul düzeyinde matematik başarısını belirleyen en önemli okul karakteristiğidir. Okuldaki matematik öğretiminin niteliği ve okul iklimi (okula aidiyet hissi, okulda başarıya verilen önem ve okul disiplini) kontrol edildiğinde ise okul SES etkisinin birçok ülkede azaldığı görülmektedir. Bu durum bazı ülkelerde okuldaki matematik öğretiminin niteliği, okulda başarıya verilen önem, okula aidiyet hissi veya okul disiplini karakteristiklerinin okul SES'inin etkisini azaltabileceğini göstermektedir. Okul SES'inin ülkelerin çoğunda okulda başarıya verilen önem, okula aidiyet hissi ve okul disiplini ile ilişkili olduğu görülmektedir. Matematik başarısı üzerinde etkili olan okul karakteristikleri ise okuldaki matematik öğretiminin niteliği, okulun başarıya verdiği önem ve okula aidiyet hissidir. Özetle, bu ilişkiler okul SES'inin matematik başarısını okula aidiyet hissi ve başarıya verilen önem aracılığıyla dolaylı olarak etkilediğini göstermektedir. Özellikle okula aidiyet hissinin gelişmiş ülkelerde okul SES'i ve matematik başarısı arasında öne çıkan bir aracı özellik olduğu görülmektedir. Okul SES'i ile matematik başarısı arasındaki ilişkide okulda başarıya verilen önemin hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde aracı rolü vardır.Araştırma sonuçlarına göre, okuldaki matematik öğretiminin niteliği ve okul iklimi karakteristiklerinin etkileri dikkate alındığında, bazı ülkelerde eşitsizliğin daha az olabileceği görülmüştür, fakat aracılık etkisi incelendiğinde okulda başarıya verilen önem, okula aidiyet hissinin ve okulda disiplinin okul SES'inin matematik başarısı üzerindeki etkisine aracılık edebileceği görülmektedir. Bu aracılık etkisi okullar arasındaki eşitsizliğin hangi mekanizmalar üzerinden gerçekleştiğini göstermeye yardımcı olabilir. Buna göre, okul SES'inden kaynaklanan eşitsizliğin okuldaki matematik öğretimi aracılığıyla gerçekleşmeyebileceği görülmektedir. Sonuçlar, düşük SES'li okullarda da başarıya daha fazla önem verilebilirse ve okula aidiyet hissinin oluşmasına yönelik tedbirler alınabilirse bu okul karakteristiklerinin SES ve başarı arasındaki aracı etkilerinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Educational research shows that socioeconomic status (SES) achievement gaps exist in a wide range of countries. This suggests that low SES students do not have the same learning opportunities in or out of school as their high SES counterparts. The impact of SES on educational outcomes may manifest itself in two ways. Firstly, a student with high SES tends to have higher academic achievement than a student with low SES. Secondly, a student attending a school with high SES tends to have higher academic achievement than a student with similar SES level attending a school with low SES. It means that academic achievement may highly be dependent on SES. This inequity is a great concern to most countries in the world. Academic achievement should not depend on SES; therefore, understanding how SES is related to achievement is particularly important in order to reduce achievement gap. Understanding the role of schools in this inequity is of great significance because school characteristics may be related to this inequity. This study pays attention to the inequity caused by school SES by assuming that a school's SES not only directly influences the students' achievement but also its school characteristics indirectly. The existence of this indirect effect as well as the direct effect can be the source of that inequity-generating structure for students. If schools were able to alter their characteristics to establish equity, this could reduce the negative effects of low SES. This study investigates the inequity explained above by focusing on mathematics education from a cross-national perspective. More specifically this study examines the relationship between school SES, school characteristics and 8th grade mathematics achievement by using the 2015 Trends in Mathematics and Science Study (TIMSS) data of 38 participating countries. Multilevel mediation analyses were used to investigate indirect effects of the school SES on mathematics achievement through school characteristics: mathematics teaching quality at school and school climate (sense of belonging to school, the importance given to success and disciplinary climate). The results of the study reveal that school SES is the most significant school characteristic determining mathematics achievement in many countries. When the quality of mathematics teaching at school and the school climate (sense of belonging to school, the importance given to success and disciplinary climate) are included in the multilevel regression analyses, it is seen that the impact of school SES decreases in many countries. This means that in these countries, quality of mathematics teaching at school, sense of belonging to school, the importance given to success and disciplinary climate can reduce the influence of school SES on mathematics achievement. School SES is also related to school climate (importance given to success, sense of school belonging and disciplinary climate) in most countries. The school characteristics, which are related to mathematics achievement, involve the mathematics teaching quality at school, the importance given to success and the sense of belonging to the school. In sum, these relationships suggest that school SES has an indirect effect on mathematics achievement through school characteristics; the sense of belonging to school, the importance given to success and disciplinary climate. The sense of belonging to the school especially seems to be a prominent mediator between school SES and mathematics achievement in developed countries. In addition, the importance given to success is a mediator in both developed and developing countries. In conclusion, it is seen that the mathematics teaching quality at school and school climate characteristics alleviate school SES-related inequities in most countries, but when the mediation effect is examined, it is seen that only school climate characteristics may mediate the effect of school SES on mathematics achievement. This mediation effect can help to understand the mechanisms of inequity through schools. Accordingly, it is seen that the inequity related to school SES might not be mediated through mathematics teaching quality at school. In addition, in order to eliminate the mediating role of sense of belonging and disciplinary climate, low SES schools could provide their students with a safer and more supportive climate and thus ensure for them a deeper sense of belonging to school.