Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları

Abstract

Öğretmenler, toplumun kalkınmasında etkili olan eğitim faktörünün en önemli temsilcileridir. Onların mesleklerine yönelik olumlu tutum sahibi olmaları mesleki başarılarını artıracağı gibi, öğrencilerinin öğrenme ortamını da olumlu yönde destekleyecektir. Toplumların kalkınma için gerek duyduğu güç, kadın ve erkek bireylerin eşit olarak hayatın içinde yer alması ile mümkün olacaktır. Bu eşitlik ortamının en başta eğitimde de olması gerektiği açıktır. Bu düşünce ışığında, bu çalışmada öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutum düzeylerini tespit ederek, bu tutumlar arasında ilişki olup olmadığını saptamak amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli ile yürütülen araştırmada elde edilen veriler, 2017-2018 eğitim öğretim yılı içerisinde Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Pedagojik Formasyon öğrenimi gören 600 öğretmen adayından elde edilmiştir. Bu çalışma ile ilgili nicel veriler Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2011) tarafından geliştirilmiş olan Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği (TCRT) ile Üstüner (2006) tarafından geliştirilmiş olan Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (ÖMYTÖ) ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, Kruskal Wallis, Mann Whitney U testleri kullanılmış; belirtilen tutum düzeyleri arasında ilişki olup olmadığı Spearman rho Sıra Farkları Korelasyon katsayısı ile belirlenmiştir.Araştırmanın sonucunda, öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumları `cinsiyet` değişkenine göre kadınlar lehine farklılık göstermektedir. Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ölçeğin toplamında ve alt boyutlarında `medeni hal` değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ölçeğin alt boyutlarında ve toplamında `yetiştiği coğrafi bölge` değişkenine göre, toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geneli ve evlilikte cinsiyet rolü alt boyutunda grupların ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları, yönelik ölçeğin tamamı ve alt boyutları ile` yetiştiği yerleşim yeri türü` değişkenine göre toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin genelinde ve tüm alt boyutlarında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Grupların ortalamaları incelendiğinde anlamlı farkın şehir grubunun lehine olduğu görülmektedir.Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarında `cinsiyet`, `yetiştiği coğrafi bölge`, `yetiştiği yerleşim yeri türü` değişkenleri anlamlı fark ortaya çıkarmamıştır. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında `medeni hal` değişkeni tutum düzeyleri arasında fark oluşturmuştur. Grupların ortalamaları incelendiğinde anlamlı farkın evli grubun lehine olduğu görülmektedir.Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği ile toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeği, eşitlikçi cinsiyet rolü, evlilikte cinsiyet rolü ve erkek cinsiyet rolü alt boyutlarına ilişkin tutumları arasında pozitif yönlü düşük düzeyli anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Teachers are the most important representatives of the education factor that is effective in the development of society. Having a positive attitude towards their profession will increase their professional success and will support their students' learning environment positively. The power that societies need for development will be possible if women and men are included in life equally. In the light of this idea, this study aimed to identify the preservice teachers' attitudes towards gender roles and teaching profession to determine whether there were significant relationships in preservice teachers' attitudes towards gender roles and their teaching profession levels. This study utilized the relational screening model. Data related to this research were obtained from 600 preservice teachers who studied Pedagogical Formation at Bolu Abant Izzet Baysal University in 2017-2018 academic year. Quantitative data for this study were collected via Gender Roles Attitude Scale developed by Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2011), Attitude Scale of Teaching Profession by Üstüner (2006). Arithmetic mean, standard deviation Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Spearman Correlation Test were used as descriptive statistics in data analysisAccording to the results of data analysis, preservice teachers' attitudes towards gender roles shows differences according to `sex` variable in favor of women was found. The attitudes of pre-service teachers about gender roles did not differ significantly in the total and sub-dimensions of the scale according to the `marital status` variable. A statistically significant difference was found between the averages of the groups in the total scale and gender role in marriage sub-dimension of the attitudes of gender roles scale according to the `geographical region in which they grown up` variable. A statistically significant difference was found between the averages of the groups in the total and sub-dimensions of the scale according to the `city in which they grown up` variable in favor of city group. The pre-service teachers' attitudes towards teaching profession did not differ significantly according to the `sex`, `geographical region in which they grown up`, and `the settlement type in which they grown up` variables. A statistically significant difference was found between the averages of the groups according to `marital status` variable in favor of married participants. A positive low-level relationship was found between the preservice teachers' attitudes towards gender roles and attitudes towards teaching profession and, egalitarian gender role, gender role in marriage, and attitudes towards male gender role sub-dimensions.