Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin bir durum çalışması (Sakarya örneği)

Abstract

Sözlü dilin ayırıcı özellikleri, onu insanın günlük yaşamı, eğitim yaşamı ve iş yaşamı için vazgeçilmez kılmaktadır. Sesini mesleki bir araç olarak kullanan öğretmenler, özellikle Türkçe öğretmenleri için bu becerinin etkili biçimde kullanılması ayrıca önem taşımaktadır. Oysa öğretmenlerin yetiştirilmesi sürecinde, konuşma becerisinin yeterince geliştirilemediği, öğretmen adaylarıyla yapılan çalışmaların temel bir bulgusu olarak öne çıkmaktadır. Diğer yandan hizmet içi Türkçe öğretmenleriyle yapılmış çalışmaların da olmadığı dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda araştırmada Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin bir durum belirlemesi yapmak amaçlanmıştır. Araştırmada ilk olarak katılımcı Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisinin söyleyiş alt boyutuna ilişkin yeterlikleri; daha sonra ise kendi konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin değerlendirmeleri ele alınmıştır.Durum çalışması olarak tasarlanan araştırmada iki tür veri toplanmıştır. İlki Türkçe öğretmenlerinin belirlenen konuşma metinlerini seslendirmeleriyle elde edilen konuşma verisi; ikincisi Türkçe öğretmenlerinin kendi konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin değerlendirmelerine yönelik yarı yapılandırılmış görüşme verisi. Araştırmaya veri sağlayan katılımcılar, Sakarya İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapan 2'si erkek, 18'i kadın toplam 20 Türkçe öğretmenidir. Katılımcılar, araştırmaya gönüllü olarak katılmışlar ve farklı deneyim yıllarına sahiptirler. Metin sesletme verileri, bir sesbilim, bir de Türkçe eğitimi uzmanı tarafından değerlendirilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerde ise Türkçe öğretmenlerinin konuşma yeterliği ve derslerdeki konuşmaları konusunda görüşleri alınmıştır. Bu görüşmelerden elde edilen veriler, içerik çözümleme türlerinden tematik çözümleme kullanılarak iki araştırmacı tarafından çözümlenmiştir.Sonuç olarak metin sesletme verilerine dayalı bulgulardan yola çıkarak katılımcı Türkçe öğretmenlerinin söyleyiş becerisi açısından (en az 1 en çok 4 puan alınan bir derecelenmede 2,1 puan ile) geliştirilebilir düzeyde oldukları görülmüştür. Katılımcıların kendi konuşma becerisi yeterliklerini değerlendirmeleri sonucunda elde edilen bulgulara göre ise Türkçe öğretmenlerinin çoğunun kendi konuşma becerisini yeterli bulmadığı ve bu yetersizliği lisans eğitimi sırasında aldıkları konuşma eğitimi derslerinin yetersizliğine bağladıkları; birçoğunun ders sırasında tekdüzeliğe düşmediği görüşünde olduğu; kendi konuşma hızlarını ortalama olarak tanımladıkları; bazılarının derslerindeki konuşmalarında solunum denetimlerini sorunsuz sağlayamadığı; çoğunun ses sağlığını koruma konusunda çok az bilgiye sahip olduğu ve farenjit sorunu yaşadıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: konuşma becerisi yeterliği, Türkçe öğretmeni, söyleyiş, ses eğitimi.

Distinguishing characteristics of the verbal language make it indispensable for daily livesof people as well as for education and business. The effective use of this skill isparticularly crucial for the teachers, especially for Turkish language teachers, who usetheir voices as a tool of profession. However, a common finding in the studies conductedon pre-service teachers is that speaking skills of teachers are not sufficiently improvedduring their undergraduate education. On the other hand, there is no study on in-serviceTurkish language teachers. Therefore, this study aims to reveal the situation concerningthe speaking skills competencies of Turkish language teachers. First, the competencies ofthe participating the teachers with regard to the articulation and pronunciation aspect ofthe speaking skills were assessed, and then, their self-evaluations about their ownspeaking skills were obtained.The study was designed as a case study and two types of data collection were employedin the study. The first group of data collected consisted of the speaking data acquired fromthe verbalization of the designated texts by the Turkish language teachers; whereas, thesecond group of data contained the semi-structured interview data about the teachers' selfevaluationof their own speaking skills competencies. The participants were 20 Turkishlanguage teachers (2 male and 18 female) working at the schools subordinated to theProvincial National Education Directorate in Sakarya. The participants voluntarilyparticipated in the study and had differing years of teaching experience. The textpronunciation data were assessed by the field experts. In the semi-structured interviews,on the other hand, the views of Turkish language teachers regarding their speakingcompetencies and their conversations in the classroom were elicited. The data obtainedfrom these interviews were analyzed by two researchers using thematic analysis, whichis one of the methods of content analysis.Based on the findings of the text pronunciation data, it was found that the articulationskills levels of the participating Turkish language teachers were open to improvementwith 2.1 points in a rating where minimum and maximum scores are 1 and 4 points,respectively. The findings on the self-evaluation of speaking skills revealed that most ofthe Turkish language teachers did not find their own speaking skills as sufficient andattributed this inadequacy to the poorly designed speaking training lessons in theirundergraduate education. They rated their speaking rates as average. Some participantsfaced problems in controlling their breathing while speaking in the classroom. Manyparticipants had little knowledge on how to protect one's vocal health and suffered frompharyngitis-related problems.Keywords: speaking skills competency, Turkish language teacher, pronunciation,articulation, vocal training.