Ortaokulların benimsedikleri örgütsel değerler ile öğretmenlerin okul imajına ilişkin algıları

Abstract

Eğitim kurumları olarak okulların en önemli işlevlerinden birisi toplumun değerlerini gelecek nesillere aktarmaktır. Bu bağlamda değerleri okul çalışanlarının taşıması ve bu değerleri uygulayarak diğer insanların kurum imajlarını etkileyecek şekilde olumlu izler bırakması da değerlerin gelecek nesillere aktarılması ve eğitim kurumunun kamu nezdinde olumlu izlenim bırakabilmesi açısından önem taşımaktadır. İmaj konusu genelde ulusal eğitim sistemi ve özelde de okul yönetimi için oldukça önemli bir konudur. Aynı zamanda yönetimsel sorumluluk alanına giren imaj ve değer konusu okulun niteliğini belirleyecek olan bir faktördür. Bu düşünceden hareketle araştırmanın genel amacı, Bolu ilindeki ortaokulların benimsedikleri örgütsel değerler ile bu okullarda görev yapan öğretmenlerin okul imajına yönelik algıları arasındaki ilişkinin ortaya konulmasıdır.Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. İlişkisel tarama modeli, iki ya da daha çok sayıdaki değişken arasındaki birlikte değişim varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modeli olarak tanımlanmaktadır. Araştırma evrenini Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Bolu ili merkezde bulunan Devlet ve Özel ortaokullarında 2017–2018 eğitim-öğretim yılının ikinci yarıyılda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada bu evren içerisinden resmi ve özel ortaokullarda görev yapan toplam 420 öğretmen örneklem olarak alınmıştır. Araştırmanın verileri, öğretmenlerinden örgütsel değerlerin düzeyini belirlemek amacıyla Yılmaz (2007) tarafından geliştirilen ve Demirtaş (2012) tarafından yeniden düzenlenen, `Değerlerle Yönetim Ölçeği` ve örgütsel imaj algısını ölçmek için Gioia ve Thomas (1996) tarafından geliştirilen Şahin (2014) tarafından Türkçeye çevrilen `Örgütsel İmaj Ölçeği` ile toplanmıştır. Verilerin analizi için aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimsel istatistikler ile Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda, ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin değerlerle yönetim ölçeğinde ortalama =3,86 ile `Katılıyorum` düzeyinde, örgütsel imaj algılarınınsa = 3,61 olan ortalama için `Oldukça Katılıyorum` düzeyinde olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin değerlerle yönetiminin alt boyutu olan örgütsel değer ve toplam ölçeğe ilişkin algıları cinsiyetlerine göre farklılık gösterirken, bireysel değerlere ilişkin algıları ve örgütsel imaj algıları cinsiyete göre farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin değerler yönetiminin alt boyutu olan örgütsel değer ve toplam ölçeğe ilişkin algıları `Yaş` değişkenine göre farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin değerler yönetiminin alt boyutu olan örgütsel değer ve toplam ölçeğe ilişkin algıları `Branş` değişkenine göre farklılık göstermektedir ancak öğretmenlerin örgütsel imaja ilişkin algıları arasında fark bulunmamıştır. Öğretmenlerin algılarına göre değerler yönetim ölçeği ve örgütsel değer alt boyutunda `Okul türü` değişkenine göre anlamlı bir fark tespit edilmişken, imaj ölçeğinde `Okul türü` değişkenine göre anlamlı bir fark tespit edilmemiştir. İmaj algıları bağlamında; özel okullarda çalışanların kurumsal imaj algıları devlet okullarında çalışanlara göre daha yüksek bulunsa da gruplar arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Öğretmenlerin algılarına göre değerler yönetim ölçeği ve örgütsel değer alt boyutunda ve örgütsel imaj ölçeğinde `Eğitim Düzeyi` değişkenine göre fark bulunmuştur ve anlamlı fark çıkan grupların ortalamaları incelendiğinde farkın lisansüstü eğitim düzeyleri lehine olduğu tespit edilmiştir. Ortaokullarda benimsenen örgütsel değerler ile bu okullarda çalışan öğretmenlerin okul imajına ilişkin algıları arasında pozitif yönlü orta düzeyli anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Anahtar sözcükler: Değer, Örgütsel Değerler, İmaj, Örgütsel İmaj, Okul İmajı.

As educational institutions, one of the most important functions of schools is to transfer the values of society to future generations. In this context, it is important that these values are adopted and practiced by school personnel in order to generate positive images about the school, transfer values to future generations and educational institutions have a favorable image in the public. The concept of image is highly important for the national education system in general and school administration in particular. The issues of values and image, which are also the elements of administrative responsibility are factors that can determine the quality of the school. Based on this view, the general purpose of this study was to reveal the relationship between the organizational values adopted by public and private secondary schools in the Province of Bolu and teachers' perceptions on school image. The results of this study will shed light on the desired values necessary to develop the intended image at the schools and may be used to realize organizational aims and achieve the desired image. This study utilized the relational screening model defined as a research model that aims to determine the presence and / or degree of covariance between two or more variables. Universe of the study consisted of 420 teachers employed in public and private secondary schools affiliated with the Ministry of National Education in central Bolu province in the second semester of 2017-2018 academic year. The research data were collected with the help of `Organizational Values Scale` developed by Yılmaz (2007) and reconstructed by Demirtaş (2012) to identify the degree of organizational values and `Organizational Image Scale` developed by Gioia ve Thomas (1996) and translated into Turkish by Şahin (2014) to measure organizational image perceptions Descriptive statistics such as arithmetic mean and standard deviation, were used in data analysis along with Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Spearman Correlation analysis.According to the results of data analysis, it was found that secondary school teachers agreed to the items in the Organizational Values Scale with a mean of =3,86 and their organizational image perceptions pointed to high level of agreement with a mean of = 3,61. While teachers' perceptions on organizational values, the sub-dimension of values management and total scale were found to differ according to `gender variable`, their perceptions on personal values and organizational image did not change according to gender. Teachers' perceptions on school image were found to differ based on `age and subject matter variables` whereas there were no differences in their perceptions in regards to organizational image based on this variable. While a significant difference was identified on teachers' perceptions on Management by Organizational Values Scale and organizational values sub dimension based on `school type` variable, there was no significant difference in the image scale for this variable. The difference found as a result of examining the variance between groups was found to be in the favor of teachers who were employed in public schools. While organizational image perceptions of teachers employed in private schools were found to be higher than those employed in public schools, this difference was not statistically significant between groups. A significant difference was identified on teachers' perceptions on Organizational Values Scale and organizational values sub dimension as well as Organizational Image Scale based on `level of education` variable and this difference was found to be in favor of postgraduate level. The study identified a significant and positive correlation between the organizational values adopted by public and private secondary schools and teachers' perceptions of school image.Key Words: Value, Organizational Values, Image, Organizational Image, School Image