Sınıf öğretmenlerinin iş güvencesi algıları ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkide örgütsel muhalefetin aracılık etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin iş güvencesi algıları ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkide örgütsel muhalefetin aracılık rolünün olup olmadığının belirlenmesidir. Araştırma betimsel- ilişkisel tarama modeli kullanılarak yürütülmüştür. Araştırma evrenini 2018–2019 Eğitim-Öğretim yılında Amasya il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kamu ilkokullarında görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma, evrenin ulaşılabilir olması nedeniyle evren üzerinde, Amasya il merkezinde bulunan 14 ilkokul ve toplam 211 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir.Araştırmada veri toplama aracı olarak ''Kişisel Bilgi Formu'', Arıcak (1999) tarafından geliştirilen `Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği`, Kassing'in (2000) geliştirdiği ''Örgütsel Muhalefet Ölçeği'' ve araştırmacı tarafından geliştirilen ''İş Güvencesi Algısı Ölçeği'' kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 ve AMOS 23 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada verilerin çarpıklık ve basıklık değerlerinin normal dağılım gösterdiği saptandığından parametrik testler kullanılmıştır. İki değişken arasındaki ilişkiyi yorumlamak için basit korelâsyon teknikleri kullanılmıştır. Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi ile araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri arasındaki ilişki test edilmiştir. Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiler YEM modeli kurularak yol analizleri ile hesaplanmıştır. Ayrıca, örgütsel muhalefetin, aracılık etkisinin olup olmadığını test etmek için YEM analizi kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; sınıf öğretmenlerinin iş güvencesi algılarının ve Örgütsel Muhalefet Ölçeği toplam, Dikey Muhalefet ve Yatay Muhalefet alt boyutlarında görüşlerinin ''Katılıyorum'' düzeyinde olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmenleri yatay muhalefet davranışından çok dikey muhalefet davranışı sergilemektedirler. Sınıf öğretmenlerinin Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği toplam ve Mesleki Kabul, Mesleğin Değerin ve Mesleğin İşlevselliğine İnanç alt boyutlarında görüşleri ''Kesinlikle katılıyorum'' düzeyindedir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin görüşleri Mesleğin Değeri alt boyutunda en yüksek ortalamaya sahiptir.Sınıf öğretmenlerinin iş güvencesi algıları ile mesleki benlik saygıları arasında düşük ve pozitif düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin iş güvencesi algıları mesleki benlik saygılarını yordamaktadır. Örgütsel muhalefetin iş güvencesi algısı ile mesleki benlik saygısı arasındaki ilişkide kısmi aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca, Dikey muhalefet alt boyutunun iş güvencesi algısı ile Mesleğin İşlevselliğine İnanç alt boyutu arasındaki ilişkide kısmi aracı olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mesleki benlik saygısı, örgütsel muhalefet, iş güvencesi, sınıf öğretmeni

This research main objective is to determine whether or not organizational dissent is an intermediator in the relationship between job security perception and professional self respect of elementary school teachers. This research has been conducted using a descriptive-relational model. The population of the research consists of elementary school teachers in Amasya city center working in public schools managed by Ministry of National Education, Turkey. Since this population is accessible, this research has been conducted on 211 elementary school teachers from 14 elementary schools located in Amasya city center.The data collection tools used in this research are; `Personal Information Form`, `Professional Self Respect Scale` defined by Arıcak (1999), `Organizational Dissent Scale` defined by Kassing (2000) and `Perception of Job Security Scale` defined by the author. The collected data was analyzed using SPSS 22 and AMOS 23. Parametric tests have been used in this research determination that skewness and kurtosis values have a normal distribution. Simple correlation methods have been used to interpret the relation between two variables. The relationship between dependent and independent variables of this research has been tested path analysis within SEM. Furthermore, YEM analysis has been used to see whether organizational dissent has an intermediator effect or not.Based on statistical findings, our conclusions are; perception of job security and Organizational Dissent Scale in elementary school teachers in total, Vertical Dissent and Horizontal Dissent subdimensions, are in `I agree` level. In addition, elementary school teachers are more likely to show vertical dissent behavior than horizontal behavior. For elementary school teachers, Professional Self Respect Scale in total, and in Embracing The Profession, Value of Profession and Belief in Functionality of Profession subdimensions are in `I definitely agree` level. In addition, Value of Profession subdimension had the highest average for elementary school teachers. Our final conclusion would be; there is a positive and low relation between perception of job security and professional self respect. Professional self respect of elementary teachers can be predicted by perception of job security. It is concluded that organizational dissent can be a partial intermediator between perception of job security and professional self respect. It is also concluded that Vertical Dissent subdimension can be a partial intermediator in the relationship between the perception of job security and the Belief in Functionality of the Profession subdimension.Key Words: Professional self respect, organizational dissent, job security, elementary school teacher