Sosyal problem çözme öğretim programının zihinsel yetersizliği olan bireyler üzerindeki etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, zihinsel yetersizliği olan bireylerin günlük yaşantılarında karşılaştıkları problemleri çözmelerinde sosyal problem çözme sürecinin öğretildiği öğretim programının etkili olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmaya zihinsel yetersizlik tanısı almış, 16 ile 19 yaşları arasında yer alan dokuz öğrenci katılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni sosyal problem çözme öğretim programıdır. sosyal problem çözme öğretim programı probleme yönelme, problemi tanımlama ve formüle etme, alternatif çözüm yolları üretme, karar verme ve çözümü uygulama ve değerlendirme aşamaları temel alınarak hazırlanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise araştırmada yer alan katılımcıların sosyal problem çözme öğretim programında yer alan basamakları öğrenerek problemi çözmeleridir.Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Uygulama süreci başlama düzeyi, öğretim, yoklama, izleme ve genelleme oturumları olmak üzere beş evrede tamamlanmıştır. Araştırma verileri hazırlanan veri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Çalışmanın etkililik verileri grafiksel analiz yoluyla analiz edilmiş ve görsel olarak sunulmuştur.Araştırmanın etkililik bulgularında, çalışmaya katılan dokuz katılımcının hepsinde sosyal problem çözme öğretim programının etkili olduğu görülmüştür. Genelleme bulgularında altı katılımcının öğrendikleri aşamaları farklı problem durumlarına genelleyebildikleri, diğer üç katılımcının ise sosyal problem çözme modelinin problem çözme kısmında başarılı olduğu fakat çözümü uygulama kısmında başarılı olamadıkları sonucuna ulaşılmıştır.Sosyal geçerlik bulgularından, katılımcıların ve öğretmenlerinin araştırma hakkında olumlu görüş bildirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to reveal whether the curriculum that teaches social problem solving process is effective in solving the problems faced by individuals with intellectual disabilities in their daily lives. Nine students between the ages of 16 and 19 diagnosed with intellectual disability participated in the study.The independent variable of the research is the social problem solving instruction program. The social problem solving instruction program has been prepared based on the stages of problem orientation, problem definition and formulation, generation of alternative solutions, decision making and solution implementation and verification. The dependent variable of the research is that the subjects participating in the research solve the problem by learning the steps in the social problem solving instruction program.In the study, the multiple probe design with probe session across subjects model, is one of the single subject designs, was used. The practise process has been completed in five phases, base line, instruction, probe, monitoring and generalization sessions. The research data were collected using prepared data collection tools. Efficacy data of the study were analyzed and presented visually through graphical analysis. In the effectiveness findings of the research, it was seen that the social problem solving instruction program was effective in all nine subjects participating in the study. In the generalization findings, it was determined that six subjects were able to generalize the stages they learned to different problem situations, while the other three subjects were successful in the problem solving part of the social problem solving model, but they were not successful in the solution part.From the social validity findings, it was concluded that the subjects and their teachers gave a positive opinion about the research.