Van Ulupamir Kırgız Türkleri`nin siyasi tarihi ve kültürleri

Abstract

Tez çalışmasında Türkiye'nin Van ili, Erçiş ilçesine bağlı olan Ulupamir köyünde yaşayan Kırgız Türklerinin siyasi tarihi ve kültürleri araştırılmıştır. Tez çalışması literatür taraması ve alan araştırmasına dayanmaktır.İnsanlar, hayatlarını genellikle doğdukları yerlerde devam ettirmek ister ancak çeşitli nedenlerden dolayı gerek yaşadıkları bölgelerde gerekse ülkeler arasında yer değiştirmek zorunda kalmaktadırlar. Bu göç, gönüllü olabildiği gibi zorunlu nedenlerden de kaynaklanabilmektedir. Her ne sebepten olursa olsun başka ülkelere göç eden kişiler ve topluluklar değişik mağduriyetler ve sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Karşılaşılan problemler arasında en önemli olanı ise göçmenlerin, kendilerini kabul edecek ve onları kucaklayacak bir ülke bulabilmeleridir. Söz konusu Ulupamir Kırgız Türkleri, Tanrı Dağlarında yaşayıp siyasi sebeplerden dolayı Capaarkul önderliğinde Afganistan'da bulunan Pamir yaylalarına sığınmışlardır. Ancak Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesiyle Pamir yaylasından Pakistan'a göç etmişlerdir. Pakistan'da 4 yıl kaldıktan sonra Türkiye'ye göç etme kararı almışlardır. Türkiye Cumhuriyeti tarafından Malatya ve Van illerine geçici olarak yerleştirilen daha sonra Van'ın Erçiş ilçesinde köy inşa edilerek kalıcı olarak yerleşimleri sağlanan Kırgız Türkleri, 35 yıldır bir arada yaşadıkları bölge halkıyla kaynaşmakta ve Kırgız kültürünü değişen yaşam koşullarına rağmen devam etmektedir.Türk tarihinde özel bir yere sahip olan Kırgızların, Pamir yaylası ve Ulupamir köyü arasındaki sosyo-kültürel özelliklerini, yüzyıllardır yaşayan Kırgız gelenek ve göreneklerini bugün de yaşatma gayreti içerisindedirler. Anahtar Sözcükler: Kırgız, Ulupamir, Siyasi Tarih, Kırgız Kültürü

In this thesis, the politic history and culture of Kirghiz Turks who live in Ulupamir Village of Erciş Town in Van is researched. The thesis depends on literature review and area study. People usually would like to maintain their lives in where they were born but they have to translocate either in region or among countries because of variable reasons. This immigration may stem from both willful or compulsory reasons. Whatever the reason is, people or community who immigrate to other countries come across with different victimizations and problems. The most important problem which is come across by the immigrants is to be able to find a country to accept and embrace them. Aformentioned Ulupamir Kirghiz Turks who were living in Tanrı Mountains took refuge in Pamir Tablelands in Afghanistan due to political reasons in the leadership of Capaarkul. But with Soviet Russia's invasion of Afghanistan, they immigrated to Pakistan. After staying 4 years in Pakistan, they decided to immigrate to Turkey. Kirghiz Turks who temporarily placed in Malatya and Van, later provided permanent settlement by building a village in Erciş Town of Van by the Turkish Republic have socialised with local public who they live with for 35 years and maintained Kirghiz culture despite of the changing life conditions. Kirghiz Turks who have a special place in Turkish history have still been in a struggle today for sustaining their socio-cultural features between Pamir Tableland and Ulupamir Village, Kirghiz traditions and customs sustaining for hundreds of years. Keywords: Kirghiz, Ulupamir, Political History, Kirghiz Culture.