Cevdet Kudret Solok`un öykü ve romanlarında yoksulluk ve ikinci dünya savaşı`nın etkileri

Abstract

Cevdet Kudret (1907-1993) Türk edebiyatında eleştirmen, araştırmacı, şair, edebiyat tarihçisi ve denemeci yönleriyle bilinir. Adını ilk kez Yedi Meşaleciler arasında duyuran yazar, şiir, tiyatro, öykü ve roman türlerinde de eserler verdiği halde edebi çalışmaları üzerinde yeterince inceleme yapılmamıştır. Öykü ve romanlarında realist bir anlayış yansıtan Cevdet Kudret, çeşitli dergilerde ve farklı tarihlerde yayımladığı öykülerini Sokak (1974) adı altında bir araya getirir. Edebiyat-gerçeklik ilişkisi üzerine kurgulanan öykü ve romanlar, toplumsal kimliği inşa eden devir ruhunun yanı sıra ekonomik ve politik yaşamın yansımalarını da barındırır. Sokak'ta on iki öykü ve Süleyman'ın Dünyası üst başlıklı Sınıf Arkadaşları (1943), Havada Bulut Yok (1958) ve Karıncayı Tanırsınız (1976) adlarını taşıyan roman üçlemesinde Türkiye'nin özellikle İkinci Dünya Savaşı sürecinde içine düştüğü ekonomik, sosyal, politik ve ahlaki sorunları yansıtmasıyla dikkat çeker. Öykülerinde halk tiyatrosu geleneğinden, yaşamsal deneyimlerinden ve ironiden yararlanarak dönemin toplumsal, siyasal ve ekonomik yapısını ortaya koyar. Cevdet Kudret, birçoğu kendi yaşamından izler taşıyan öykü ve romanlarında, ekonomik, politik ve sosyal meseleleri, köy gerçekliğini anlatan romanların yaygın olduğu bir dönemde kentsoylu bir yazar olarak ele alır ve bunları eserlerinde ayrıntılı bir şekilde anlatır. Yazar, kent yoksulluğunun farklı yönlerini anlatırken Türkiye'nin bir döneminin panoramasını da göstermektedir. Bu tez çalışmasında Cevdet Kudret'in öykü ve romanları ayrı ayrı incelenerek, edebiyat ve gerçeklik bağlamında ele alınmıştır.Anahtar Sözcükler: Cevdet Kudret, Öykü, Roman, Yoksulluk, İkinci Dünya Savaşı.

Cevdet Kudret (1907-1993) is mostly known as a researcher, critic, literary historian and essayist in Turkish literature. Making a name for him for the first time among Yedi Meşaleciler group, Cevdet Kudret seems to have failed to attract researchers despite his works in poetry, novel, story and theater. Reflecting a realist approach in his novels and stories, he compiled his stories, which were published in different journals and different dates, in Sokak (1974). Stories and novels based on literature-reality relation, besides with the spirit period which shapes social identity, include economic and politic reflections of daily life. In Sokak, there are twelve stories and the trilogy of novels titled Süleyman'ın Dünyası, Sınıf Arkadaşları (1943), Havada Bulut Yok (1958) ve Karıncayı Tanırsınız (1976). This book draws attention economic, social, political and moral problems of Turkey particularly in the Second World War. In his stories, he puts forward the social, political and economic structure of the period by making use of folk theater tradition, vital experiences and irony. In his stories which have many similarities with his real life, Cevdet Kudret uses economic, politic and social issues in his fictions as a bourgeoisie writer in a widespread time when village novels are most popular. The author, explaining different aspects of urban poverty, in the same time shows panorama of an era in Turkey. In this thesis, Cevdet Kudret's stories and novels are examined separately and discussed in the context of literature and reality.Keywords: Cevdet Kudret, Story, Novel, Poverty, Second World War.