Üst gastrointestinal sistem endoskopisi yapılacak çocuklara işlem öncesi verilen eğitimin, işleme uyumu ve anksiyete düzeyi üzerine olan etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Gastrointestinal sistem hastalıklarının teşhis ve tedavisi için başvurulan endoskopi ve kolonoskopi gibi tanı yöntemleri öncesi yaşanan korku, stres ve anksiyete gibi durumlar bireyin işleme uyumunu güçleştirerek işlemin başarısını azaltmaktadır. Bu araştırma, üst gastrointestinal sistem endoskopisi yapılacak çocuklara işlem öncesi verilen eğitimin, işleme uyumu ve anksiyete düzeyi üzerine etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Araştırma, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nde Eylül 2018-Şubat 2019 tarihleri arasında üst gastrointestinal sistem endoskopisi yaptırmak üzere başvuran 14-17 yaş aralığında, araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 60 (30 deney, 30 kontrol) ergen ile gerçekleştirildi. Veriler, Hasta Tanıtım Formu, Hastanın İşleme Uyumunu Değerlendirme Formu, Durumluk-Süreklik Kaygı Envanteri ile toplandı. Hasta Tanıtım Formu, araştırmacı tarafından literatür taranması sonucunda hazırlanan çocukların sosyo-demografik ve endoskopi işlemi ile ilgili özellikleri sorgulayan 22 sorudan oluşmaktadır. Ergenlerin anksiyete düzeyleri, Spielberger ve arkadaşları tarafından (1970) geliştirilen, Öner ve Le Compte (1982) tarafından geçerlik ve güvenirliği yapılan Durumluk-Süreklik Kaygı Envanteri ile belirlendi. Hastanın İşleme Uyumunu Değerlendirme Formu işlemi yapan endoskopist tarafından 3 kategoride değerlendirildi. Araştırma kapsamına alınan ergenler MS Excel programında hazırlanmış bir randomizasyon kontrol listesi kullanılarak deney ve kontrol olmak üzere iki ayrı gruba ayrıldı. Her iki gruba da işlemden bir gün önce Hasta Tanıtım Formu, Süreklik Kaygı Envanteri uygulandı. Deney grubunda yer alan ergenlere endoskopi işlemi hakkında hasta bilgilendirme kitapçığı ile bireysel eğitim verildi. İşlem öncesi deney ve kontrol grubunu oluşturan ergenlere Durumluk Kaygı Envanteri uygulandı ve işlem sonrası endoskopist tarafından işleme uyum formu dolduruldu. Araştırma bulgularının istatistiksel analizi için IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Türkiye) programı kullanıldı.Analiz sonuçlarına göre; kontrol grubunun durumluk kaygı düzeyleri, deney grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı. Araştırmaya katılan ergenlerin %46,6'sı (n=28) endoskopi işlemi öncesi anksiyete yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Anksiyete yaşadıklarını ifade edenlerin %57,14'ünün bilgi eksikliği nedeniyle anksiyete yaşadıkları belirlendi. Deney grubundaki ergenlerin uyumu iyi olanların oranı kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı. Kadınlarda kontrol grubunun durumluk kaygı düzeyleri, deney grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlendi. Grupların işleme uyum ile durumluk kaygı puan ortalamaları karşılaştırıldığında; işleme uyumu iyi olanlarda kontrol grubunun durumluk kaygı düzeyleri, deney grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı.

The Evaluatıon Of The Effect Of Traınıng On Procedure Adjustment And Anxıety Level Of Chıldren Before Treatment For The Upper Gastroıntestınal SystemMethods for diagnosis and treatment of gastrointestinal system diseases such as endoscopy and colonoscopy cause stress and anxiety to most patients, which complicates the process and reduces the success of the treatment. This research was conducted with teenagers who potentially need upper gastrointestinal investigations to identify how the level of anxiety, acceptance of the procedure and how pre-education affects this treatment. The research was performed at the Haseki Education Research Hospital Department for gastroenterology between September 2018 and February 2019. The research subjects were between 14 and 17 years, who met the research criteria and agreed to participation. In total the research was conducted with 60 participants (30 trial and 30 controls)The Data was collected by patient identification and acceptance forms and anxiety level displayed (State-Continuity Anxiety İnventory). The patient identification form was prepared by scientists following a literature search. Twenty two questions ascertained the subjects socio-demographic category and endoscopy treatment. Spielberger and his colleagues developed an assessment tool for determining levels of anxiety in 1970. This was later reliably confirmed and accepted by Öner and Compte in 1982. The endoscopist designed the acceptance form with three sections. Surveyed adolescents were listed in order of admission into the polyclinic and separated into two randomized control lists in MS Excel for experimental and control group. One day before the treatment, both groups had to complete the patient identification form together with the anxiety level score. The test patients had previously received an information booklet and individual training. After the treatment, the endoscopist had filled in an acceptance form of the patients. For the statistical analysis of the research, the program IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Turkey) had been used. According to the analysis results the anxiety level of the control group test patients had been significantly higher than the experimental group patients. 46,6 % of the adolescents who take part in this research had declared that they had anxiety of the endoscopy treatment. 57,14 % of these had declared that the anxiety had been caused by the lack of information. The harmony of the participants in the experimental group is statistically higher than those in the control group. Statistically the female subjects in the control group had shown a higher level of anxiety than those in the experimental group. Comparing the average level of acceptance of the procedure with the level of anxiety demonstrated that the test patients with the better result were the experimental group whilst in the control group acceptance levels were lower and anxiety levels statistically higher.