Merginânî`nin el-hidâyesi` nin temizlik, ibâdetler ve nikâhbölümlerinde İmâm Muhammed`in tek kaldığı Ebû Hanîfe`ye muhâlifgörüşleri

Abstract

el-Hidâye, Merginânî'nin`Bidâyetu'l-Mubtedî` adlı eserinin şerhi olarak yazılmış bir eserdir. Bu çalışmada temizlik, ibâdet ve nikâh konularında İmâm Muhammed'in İmâm Ebû Hanîfe ve İmâm Ebû Yûsufkarşısında tek kaldığı görüşler ele alınmıştır.İmâm Muhammed, bir konuda karar verirken müctehidinictihâdındayanılabileceğini kabul ederek farklı bir delille karşılaştırılınca o hükmün değiştirilebileceğini söylemiştir. O, bütün problemlerde her zaman nasların lafzıyla çözüme gidilmeyeceğini bildiği için lafzî kuralların yanında aklî prensipleri de dikkate alarak çözüme gitmiştir.EbûHanîfe'nin öğrencilerine sağlamış olduğu serbest tartışma ortamı onların görüşlerini daha rahat söylemelerine vesile olmuş böylece de ictihâd seviyesine çıkabilmişlerdir. Ve onların bazı konulardaki görüşleri zaman içerisinde müftâ bih görüş olarak uygulamaya konulmuştur. Bu çalışmanın amaçlarından biri, mezhep içi müftâ bih olan veya olmayan görüşlerle diğer mezhepleri de karşılaştırarak ihtiyaç anında İmâmA'zâm dışında cumhûrla örtüşen mezhep içi ictihâtların da tercîhedilebileceğine kapı aralamaktır.

al-Hidaya is a workwritten as an annotation of Merginânî'swork `Bidaye Al-Mubtedi`. Inthisstudy, theviews of İmâmMuhammad on hygiene, worshipandmarriage, on which he standsaloneagainstİmâm Abu Hanifaandİmâm Abu Yûsuf, wereexamined.İmâmMuhammadacknowledgedthatthemujtahidmight be mistaken in his jurisprudencewhilemaking a decision on a matter, andsaidthattheprovisioncould be changedwhencomparedto a differentevidence. Since he knowsthat not alltheproblemsaresolvedwiththeverses, he impliedsolutionstakingintoaccounttheprinciples of reason as well as therules of verses. Thefreediscussionenvironmentprovidedby Abu Hanifato his studentscausedthemto say theiropinionsmorecomfortablyandthustheywereabletoreachthelevel of ijtihad (interpretation of verses). Andtheiropinions on someissueshavebeen put intopractice as fatwajudgmentsover time. One of theaims of thisstudy is tocomparefatwaandnon-fatwajudgementswithothersectsandtoopenthedoortotheoption in whichsectariancase-laws, whichcoincidewiththepublic, exceptforİmâmA'zâm's, mayalso be preferredwhenneeded.