Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa`dî üzerine bir dil incelemesi

Abstract

Yüksek Lisans Tezi çalışmasında, Hoca Mes'ûd'un Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî adlı eserinin dil özellikleri, ses ve şekil bilgisi açısından incelenmiştir. Burada amaç eserin, dönemin diliyle ilgili barındırdığı özellikleri ortaya çıkarmaktır. İncelenen Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'di adlı eser 14. yüzyıl şairlerinden Hoca Mes'ûd'un, Sa'dî-i Şirâzî'nin Bostan'ından bazı bölümleri çevirdiği mesnevisidir. Hoca Mes'ûd, 14. yüzyılın önemli isimleri arasındadır. Süheyl ü Nevbahar ve Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî adında iki çeviri eseri vardır.Yapılan çalışma üç ana başlık üzerine kurulmuştur. İlk bölümde kısaca Eski Anadolu Türkçesi, dönemleri, isimleri ile Hoca Mes'ûd'un hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde eser ses bilgisi açısından ünlü ve ünsüzlerin durumu ve uyumu ile ses değişmeleri, düşmeleri, türemeleriyle ele alınmıştır. Üçüncü bölümde eser şekil bilgisi açısından incelenmiş, kelime türleri ve yapıları ile yapım ve çekim ekleri metinden örneklenmiştir. Sonuç bölümünde ise incelenen eserden elde edilen dil özellikleri ile kaynaklarda geçen Eski Anadolu Türkçesinin genel özellikleri karşılaştırılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi; Hoca Mes'ûd; Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî

In this study, the language features of Hoca Mes'ûd's Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî were examined in terms of sound and morphology. The aim here is to reveal the features of the work related to the language of the period.The work named Tercume-i Ferhengnâme-i Sa'di is the mesnevi of the 14th century poet Hoca Mes'ûd, who translated some parts from the Bostan of Sa'dî-i Şirâzî. Hoca Mes'ûd is one of the important figures of the 14th century. He has two translation of called Süheyl ü Nevbahar and Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî.The study is based on three main topics. In the first part, Old Anatolian Turkish, periods, names and life additionally works of Hoca Mes'ûd and his life are discussed. In the second part, the status and harmony of vowels and consonants in terms of phonetics, moreover the phonetic changes such as elision and epenthesis are discussed. In the third chapter, on the work has been examined in terms of morphology, word types and structures, in addition to derivational and inflectional affixes have been sampled from the text. In the conclusion part, it is tried to compare the general characteristics of the Old Anatolian Turkish in the references.Key Words: Old Anatolian Turkish; Hoca Mes'ûd; Tercüme-i Ferhengnâme-i Sa'dî