Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye`nin sağlık sistemleri ve sağlık göstergelerinin karşılaştırmalı analizi

Abstract

Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği süreci, 1959 yılında Türkiye'nin Avrupa EkonomikTopluluğu'na ortaklık baĢvurusu yapması ve 1963 yılında ortaklık anlaĢmasıimzalamasıyla baĢlayan; akabinde 1987 yılında tam üyeliğe baĢvurması ile devam edenve en nihayetinde 1996 yılında Gümrük Birliğine dahil olunması ve 2005 yılında tamüyelik müzakerelerine baĢlanması ile ivme kazanan bir süreçtir. Görüldüğü üzereTürkiye - AB iliĢkileri hâlihazırda AB üyesi olan pek çok ülkeden daha eskilereuzanmaktadır. Ancak buna rağmen Türkiye‟nin muasır medeniyetler seviyesine ulaĢmahedefi yolunda AB üyeliğine bir mihenk taĢı olarak anlam yüklemesi nedeni ile Türkiyeile AB arasındaki uzatmalı niĢanlılık durumu devam etmektedir.2004 yılından itibaren Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan,Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya, Bulgaristan, Romanya, Hırvatistan ve özellikleKıbrıs Rum Kesimi gibi ülkelerin Avrupa Birliği üyeliğine alınmaları, Türk hükümetive Türk kamuoyunda uzun zamandır var olan, Avrupa Birliği‟nin çifte standartuyguladığına iliĢkin zanlarını derinleĢtirmiĢtir.Günümüzde AB ülkeleri ve ülkemizin de dahil olduğu tüm demokratik devletlerin nihaihedefi sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleĢtirerek, vatandaĢlarına daha kaliteli yaĢamsunmak ve refah düzeyi yüksek bir toplumu inĢa etmektir. Bu ise ancak beĢerisermayeye yatırım yapmak ile mümkündür. Ġnsan unsuruna yatırımın yolu ise eğitimhizmetlerinin yanı sıra; kaliteli, ulaĢılabilir, kapsayıcı ve yeterli düzeyde sağlıkhizmetlerinden geçer. Kalkınma yalnızca iktisadi bir kavram değildir. Kalkınmaekonomik büyümeye ek olarak (kiĢi baĢına düĢen milli gelirdeki artıĢ yanında), birülkede iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasal yapının da geliĢmesini içerir. Bu bağlamda;anne ölüm oranı, bebek ölüm oranı, doğumda beklenen yaĢam süresi gibi sağlıkgöstergeleri ülkelerin kalkınmıĢlık düzeyini belirleyen en birincil kriterler olarak kabuledilmektedirler.Türkiye‟nin Avrupa Birliği adaylığı süresince, Türkiye ile Avrupa Birliği ülkelerininsağlık sistemlerinin ve sağlık sektörlerinin ele alındığı yeterince akademik çalıĢmaolduğu söylenemez. Bu boĢluğu doldurmak amacıyla hazırlanan bu çalıĢmada; Türkiyeve Avrupa Birliği ülkelerinin sağlık sistemleri ele alınmıĢ ve ülkelerin doğumdaiiibeklenen yaĢam süresi, bebek ölüm oranı, hasta bakım kalitesi gibi temel sağlıkgöstergelerinin yanı sıra, sağlık sektörlerinin fiziki sermaye birikimleri ve sağlıkharcamaları gibi sağlık ekonomisine iliĢkin göstergeleri karĢılaĢtırmalı bir Ģekilde analizedilmiĢtir.Anahtar kelimeler: Sağlık, Sağlık Hizmetleri, Sağlık Ekonomisi, Türkiye, AvrupaBirliği, Temel Sağlık Göstergeleri.

The process of Turkey‟s membership of European Union started in the year of 1959with Turkey‟s application to partnership of European Economic Community and withsign to partnership agreement in the year of 1963. As it can seen Turkey-EUrelationship is much older than relationship of EU and currently member of EuropeanUnion. Although this fact this condition of protracted engagement between Turkey andEU continue in order to Turkeys goal which reaching to the level of contemporarycivilization. In this context the role of health services to build a prosperous society isobvious.Since the year of 2004 affiliation of Chech Republic, Estonia, Latvia, Lithuania,Hungary, Malta, Poland, Slovakia, Slovenia, Bulgaria, Romania, Crotia and especiallyCyprus with EU deepen the Turkish government‟s and Turkish people‟s suspicionconcerning used double standard by EU.Nowadays, the ultimate goal of all countiries is to provide their citizens a higher qualityof life and to build a prosperous society by carrying out the sustainable development.And these goals can be achieved only by investing in human capital. The method ofinvestment in human capital goes through education services along with high-quality,reachable, inclusive and adequate health services. Development is not only an economicterm. Development –in addition to economic growth (in addition to increase in percapita income)- includes improvement on economic, social, cultural and political formin a country. In this sense; health indicators such as maternal mortality rate, infantmortality rate and life expectancy at birth are being accepted to be the most primarycriteria which determine the development level of countries.During Turkey's nomination process for eu, it may not told that there is enoughacedemic study on health systems and health sectors of Turkey and EU countries. In thisstudy which has been prepared to fulfil this lack, healthcare system of Turkey and EUmembers are examined and along with basic health indicators such as life expectancy atbirth, infant mortality rate, quality of patient care; also indicators regarding healtheconomy such as real capital savings of healthcare sectors and healthcare expenses arecomparatively analysed.vKey Words: Health, Health Services, Health Economics, Turkey, European Union,Primary health indicators.