1900-1920 yılları arasında Batı Türkistan`daki gelişmeler ve İstanbul dergilerine yansımaları

Abstract

Çalışma üç bölümden oluşturulmuştur. Giriş kısmında tezin amacından, öneminden,konusundan ve yönteminden bahsedilmiştir. Çalışmanın ana kaynağını oluşturandergilere kısaca yer verilmiştir. Birinci bölümde Batı Türkistan bölgesindeki Buhara veHive hanlıklarının 1900–1920 yıllarındaki siyasi durumları anlatılmıştır. Bu dönemhanlıkların Rus işgali içerisinde bulunduğu dönemdir. Bu yüzden işgal altında bulunanbölgenin bağımsızlık mücadelelerinden, isyanlarından bahsedilmiştir. Birinci DünyaSavaşı'nın başlaması ile Rusya'da meydana gelmiş olan 1917 Rus Şubat ve Ekimihtilallerinin Türkistan'a etkileri üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde hanlıkların sosyal hayatı üzerinde durularak bölgede yaşayan topluluklarhakkında bilgi verilmiştir. Halkın gün içerisindeki yaşam hayatlarına gündelikhayatlarına değinilmiştir. Rus baskısının iyiden iyiye belirginleştiği bu dönemde Rushükümetinin halkın sosyal yaşamına nasıl bir etkide bulunduğu üzerine durulmuştur.Müslüman halkı Ruslaştırma politikasının uygulandığı bu dönemde halk milliduygularını ayakta tutmaya büyük önem vermiştir. Ayrıca bu bölümde iktisadi durumdaortaya koyulmuştur. Ekonominin gelişme imkânı bulduğu pazarlar, ithalat ve ihracatmallarına değinilmiştir. Bu bölgede uygulanan tarım ürünlerinden, pamuk ve meyveyetiştiriciliği ve ithalatı üzerinde durulmuştur.Üçüncü bölümde hanlıkların kültürel ve eğitim durumları ele alınmıştır. Kültüreletkileşimlerine ve eğlencelerine değinilmiştir. Evlenme, sünnet ve beççe gibi eğlencelerhakkında bilgi verilmiştir. Mektep ve medrese eğitiminden bahsedilmiş, hanlıklardabulunan medreselere ve burada verilen derslere değinilmiştir. Eğitimde uygulanan yenisistem olan usul-ü cedid hareketi üzerine durulmuştur. Yeni usul sadece eğitimde değilbaşka bir alan olan gazete ve dergi neşrinden de bahsedilmiştir.

The study is composed of three parts. In the introduction, the purpose, importance,subject and method of the thesis are mentioned. The journals that constitute the mainsource of the study are given briefly. In the first chapter, the political situations ofBukhara and Hive khanates in the West Turkestan region between 1900–1920 wereexplained. This period is the period when the khanate occupied the Russian occupation.Therefore, the struggle for independence of the region under occupation, revolts havebeen mentioned. The beginning of the First World War and the effects of the February1917 Russian February and October revolution in Turkestan were emphasized.In the second part, the social life of khanates was emphasized and information wasgiven about the communities living in the region. The daily lives of the people in theday are mentioned. In this period, when Russian pressure became more pronounced, theeffect of Russian government on the social life of the people was emphasized. In thisperiod, when the policy of Russification of the Muslim people was practiced, the peoplegave great importance to maintaining their national feelings. In addition, this section ispresented in the economic situation. Markets, import and export goods, where theeconomy has the opportunity to develop, have been mentioned. Cotton and fruitcultivation and importation of agricultural products applied in this region areemphasized.In the third chapter, cultural and educational statuses of khanates are discussed. Culturalinteractions and entertainment are mentioned. Information about marriages,circumcision and becca are given. School and medrese education are mentioned. Thenew system, which is applied in education, is focused on procedural-cedid movement.The new procedure has been mentioned not only in education, but also in other areas,such as newspapers and magazines.