Fosfonitrilik trimer ile difonksiyonel/polifonksiyonel nükleofillerin tepkimeleri ve elde edilen ürünlerin spektroskopik yöntemler ile analizi

Abstract

Bu çalışmada, siklotrifosfazenlerin difonksiyonel nükleofilik reaktiflerle olan substitüsyon reaksiyonlarında; nükleofilin yapısı, sıcaklık, baz ve çözücü sisteminin reaktiviteye etkisi araştırıldı. Özellikle, sıcaklık ve kullanılan çözücünün SN1 ve SN2 mekanizmaları üzerinden ürün çeşitliliği ve miktarı üzerinde oldukça etkili oldukları gözlemlendi. Araştırmalarımızda adı geçen etkenlerin ürün miktarı az yada hiç oluşmayan ansa ve moleküller arası kondenzasyon türevleri ve nispi verimliliği üzerinde de etkili oldukları görüldü. Sikloklorotrifosfazenin (1), alifatik diaminler NH2-(CH2)n-NH2 (n = 3 (2) ve 6 (3)) ile nükleofilik sübstitüsyon reaksiyonlarından: mono-spiro, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (4); mono-ansa izomerleri, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (5) ve N3P3Cl4[HN(CH2)6NH] (6); dispiro, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (7); spiro-ansa izomerleri, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (8) ve N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (9); tris-spiro, N3P3[HN(CH2)3NH]3 (10); tekli, ikili ve üçlü köprülü bino bileşikleri; N3P3Cl5[HN(CH2)3NH]N3P3Cl5 (11), N3P3Cl5[HN(CH2)6NH]N3P3Cl5 (12), N3P3Cl4[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl4 (13), ve N3P3Cl3[HN(CH2)6NH]3N3P3Cl3 (14) bileşikleri sentezlenmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapıları; element analizi, MS, TLC-MS, 1H-NMR ve 31P-NMR spektroskopik verilerinden yararlanılarak aydınlatılmıştır.

In this work, we carried out a substancial investigation of the effect of temperature, base and the solvent system on the reactivity of the reactions of cyclotriphosphazene with difunctional nucleophilic reagents. We found that temperature, use of the solvent and the base effect the product types and the relative yields of the products, particularly on ansa compound, single-, double- and tri-bino-type precursors.The reactivity of N3P3CI6 (1) with difunctional nucleophilic reagents, in an extention of the research on the nucleophilic substitution reactions of cylochlorotriphosphazene with linear aliphatic diamines, NH2-(CH2)n-NH2 (n=3 and 6 ) are surveyed. We subjected the reactions of the hexachloride, to a systematic reinvestigation with aliphtic propane-l,3- (2) and hexane-1,6-diamines (3) and we obtained almost all structural types: spiro, ansa and bridged derivatives: mono-spiro, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (4); its mono-ansa isomer, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (5): mono-ansa, N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (6) türevi; dispiro, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (7); their spiro-ansa isomers, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (8), N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (9); tris-spiro, N3P3[HN(CH2)3NH]3 (10); and intermolecular condensation derivatives; single-, double-, and triple-bridged respectively, N3P3Cl5[HN(CH2)3NH]N3P3Cl5 (11), N3P3Cl5[HN(CH2)6NH]N3P3Cl5 (12); N3P3Cl4[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl4 (13); and N3P3Cl3[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl3 (14) compounds. The structures of the derived compounds were illuminated by elemental analysis, MS, TLC-MS, 31P and 1H NMR spectral data.