Musahipzade Celal`in İstanbul Efendisi adlı oyununda geleneksel Türk tiyatrosu ögeleri

Abstract

Musahipzade Celal'in en önemli eserlerinden biri de İstanbul Efendisi adlı oyunudur. 1913 yılında yazdığı aynı adlı eser; hem konusu hem de kullandığı malzemeler bakımından incelemeye değer bir görüntü sunmaktadır. Yazarın bu eserinde kullandığı dil, seçtiği konu, taklitten uzak oluşu ve yeni bir metin yaratma düşüncesi ? Özgün Türk Tiyatrosu ? olgusuna zemin hazırlar nitelikte oluşu araştırmayı gerekli kılmıştır. Aşağıda yazarın, yaşadığı dönemin, yaşadığı dönemin öncesinde ve sonrasındaki tiyatronun durumunun ve İstanbul Efendisi adlı oyununun içine gizlediği Geleneksel Türk Tiyatrosu Ögelerinin analizi yapılmaktadır.Araştırmanın birinci bölümü olan giriş kısmını mütakiben ikinci bölümde Osmanlı Tiyatrosu'nun; Tanzimat ve İstibdat'ın, saray ve çevresinin, devlet görevlilerinin, yazılan ilk oyunların, azınlıkların tiyatroya etkisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde Geleneksel Türk Tiyatrosu alt başlıklarıyla incelenmiş ve tahlil edilmiştir. Dördüncü bölümde yazarın İstanbul Efendisi adlı eserini ortaya çıkarmış olduğu dönem olan Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk Tiyatrosu olgusu incelenmiştir. Beşinci bölümde Musahipzade Celal'in hayatı, eserleri, oyunun analizi ve Türk Tiyatrosu'na kattıkları tahlil edilmiştir. Son bölümde ise; Musahipzade Celal'in İstanbul Efendisi adlı oyunuyla toplumun yaşadığı olayları; yine toplumun yaşadığı duygu, yaşayış biçimi ve gelenekleriyle ortaya koyuşu, özgün tavrı, geçmiş ve gelecek arasında bir köprü görevi görüyor olması üzerinde durulmuş, araştırmayı daha değişik açılardan ele almak isteyen araştırmacılar için de kısa bir kronoloji listesi sunulmuştur.

One of Musahipzade Celal?s most important works of art is his play ?Istanbul Efendisi? (?The Master of Istanbul?). The piece he wrote in 1913, which carries the same name, presents an image worth analyzing due to both its plot and the materials used. The fact that the language used by the author, the plot he chooses, the fact that it is one of a kind, and the thought of creating a new text prepares a basis for ?Authentic Turkish Theatre? makes it worth researching. This study analyzes the author, the era he lived in, the state of theatre before and after his era and the elements of traditional Turkish theatre hidden in his play ?Istanbul Efendisi.?The second part of this study, which follows the introductory first part, analyzes the affect the Ottoman Theatre had on the political reforms made in the Ottoman Empire in 1839, tyranny, the palace and its surroundings, government officials, the first plays written, and the minorities. The third part of this study analyzes the Traditional Turkish Theatre under its sub-headings. The fourth part analyzes the Turkish Theatre effect during the early years of Commonwealth, which was the era the author wrote his play ?Istanbul Efendisi.? The fifth part analyzes the life of Musahipzade, his work, his play, and its contributions to Turkish Theatre. The final part of this study describes events experienced by society as a result of Musahipzade Celal?s play ?Istanbul Efendisi;? sets forth the emotions felt by society, their lifestyle, and their traditions; highlights how the authentic styles serves as a bridge between the past and the future; a chronological list is provided for researchers that wish to approach the study from different angles.