Farklı yöntemlerle pamuklu örme kumaşın enzimatik hidrofilleştirilmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, %100 pamuklu ham örme kumaşın konvansiyonel ve mikrodalgaenerjisi yardımı olmak üzere iki farklı yöntemle, enzim içeren kombine işlemler yoluylahidrofilleştirilmesi, beyazlatılması ve reaktif boyarmadde ile boyanması işlemlerigerçekleştirilmiş; konvansiyonel işlemler ile karşılaştırıldığında daha kısa sürede daha azenerji ve suya ihtiyaç duyan çevre dostu proseslerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.Farklı kombinasyonlarda pektinaz, selülaz ve lakkaz enzimleri ile konvansiyonel vemikrodalga enerjisi yardımıyla gerçekleştirilen ön işlemler sonrasında elde edilenkumaşlara uygulanan hidrofilite, beyazlık/sarılık indeks ve boncuklanma testperformansları yine iki yönteme göre NaOH ile ön işlem gören numuneler ilekarşılaştırılmıştır. Ayrıca her iki yönteme göre ön işlem görmüş kumaş numunelerinintümü konvansiyonel olarak C.I.Reactive Black 5 reaktif boyarmaddesi ile boyanmıştır.Enzimatik ön işlemlerin kombine olarak gerçekleştirildiklerindeki performansları, önişlemlerin ve ardından gerçekleştirilen boyamaların tekrarlanabilirliği ve boyanmış tekstilmateryallerinin yıkamaya ve sürtünmeye karşı renk haslık özellikleri araştırılmıştır. Bu çalışmada uygulanan farklı kombine ön işlemlerin ve ardından gerçekleştirilenboyamaların pek çoğunda düzgün (egal), iyi haslık özelliklerine sahip numuneler vetekrarlı boyamalar elde edilmiştir. Kısalan işlem süreleri ve su gereksinimindeki azalmakombine işlemlerinin avantajını oluşturmaktadır.Sunulan tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışmanın amacıanlatılmaktadır.İkinci bölümde pamuk lifi, enzimlerin yapısı, özellikleri ve çalışma mekanizmalarıhakkında genel bilgiler verilmekte, enzimlerin tekstil ön işlemlerinde kullanım alanları ilereaktif boyarmaddelerin özelliklerine değinilmektedir.Üçüncü bölümde araştırmanın yöntemi, gerçekleştirilen uygulamalar, kullanılan araçlar,standartlar, test metotları, kullanılan kimyasallar hakkında bilgi sunulmuştur.Dördüncü bölüm, elde edilen ölçüm verilerinden ulaşılan sonuçları ve beşinci bölüm, geneltartışma ve önerileri içermektedir.Anahtar KelimelerHidrofilite; mikrodalga; pamuk; reaktif boyama; yüzey modifikasyonu,

In this thesis study, the hydrophilization and bleaching with different enzyme combinationsand dyeing with reactive dyestuff of 100% cotton raw knitted fabric by conventional andmicrowave energy assisted methods. We aims to develop eco-friendly processes thatrequire less energy and water in a shorter time compared to conventional processes.The hydrophilicity, whiteness/yellowness indexes and pilling test performances ofpretreated fabrics with pectinase, cellulase and laccase enzymes in different combinationswere compared with pretreated fabric with NaOH according to two differenet methods. Inaddition, all pretreated fabric samples according to both methods were conventionally dyedwith C. I. Reactive Black 5.The performances of the combined enzymatic pretreatments, repeatability of pretreatmentsand dyeing processes, fastness properties to washing and rubbing of dyed fabric sampleswere investigated. In this study, the combined pretreated and dyed samples have uniform colour, adequatefastness test results and repeatable dyeing. The shortening of the process times and thedecreasing of the water requirement have the advantages of the combined processes.Presented thesis work consists of five parts. In the first part, the purpose of working wasexplained.In the second part, general information about cotton fiber, enzymes structure, propertiesand working mechanisms and the properties of enzymes used in textile pretreatment andthe general properties of reactive dyes were given.In the third part, information about the method of research, application methods,equipments, standards, test methods, used chemicals were presented.The fourth part contains the results obtained from the measurement data obtained, and thefifth part contains general discussion and recommendations.Key wordsHydrophility; microwave; cotton; reactive dyeing; surface modification