Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ile üstbilişsel farkındalık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ile üstbilişsel farkındalık düzeylerinin incelenmesi; çeşitli değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesidir. Ayrıca, sorgulama becerileri ile üstbilişsel farkındalık arasındaki ilişki düzeyinin ortaya konulması da amaçlanmıştır. Nicel olarak tasarlanan araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında Karademir (2013) tarafından geliştirilen `Sorgulama Becerileri Ölçeği` ve Duman (2013) tarafından geliştirilen `Üstbilişsel Farkındalık (ÜFAR) Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programından yararlanılmıştır. Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin cinsiyet değişkeni ve sınıf değişkeni açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla bağımsız gruplar t testi; bölüm değişkeninin incelenmesinde ise ANOVA ve Scheffe testi uygulanmıştır. Araştırma bulgularından bazıları şöyledir: öğretmen adaylarının sorgulama becerileri `bilgi edinme` ve `bilgiyi kontrol etme` alt boyutlarında yüksek düzeyde ancak `özgüven` alt boyutunda orta düzeydedir. Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri `bilgi edinme` ve `bilgiyi kontrol etme` alt boyutlarında cinsiyet değişkenine göre farklılaşmazken `özgüven` alt boyutunda erkek öğretmen adayları lehine farklılaşmıştır. Öğretmen adaylarının sınıf değişkenine göre sorgulama becerilerinin 1.sınıfların 4.sınıflara göre `bilgi edinme` alt boyutunda daha yüksek, `bilgiyi kontrol etme` ve `özgüven` alt boyutlarında ise 4.sınıfların daha yüksek düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıkları `düzenleme` ve `değerlendirme` alt boyutlarında en yüksek, `motivasyon` alt boyutunda ise en düşük düzeydedir. Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri `planlama`, `farkındalık`, `kontrol gözden geçirme`, `sorgulama`, ve `motivasyon` alt boyutlarında cinsiyet değişkenine göre farklılaşmamıştır. Sınıf öğretmeni ve Türkçe öğretmeni adaylarının, `farkındalık` alt boyutunda üstbilişsel farkındalık düzeylerinin Matematik Öğretmeni adaylarına göre daha yüksek olduğu; Sınıf Öğretmeni, Sosyal Bilgiler öğretmeni ve Türkçe öğretmeni adaylarının `kontrol gözden geçirme` alt boyutunda üstbilişsel farkındalık düzeylerinin Matematik Öğretmeni adaylarına göre daha yüksek olduğunu görülmüştür. Matematik öğretmeni adaylarının ise `düzenleme` alt boyutunda üstbilişsel farkındalık düzeylerinin sınıf öğretmeni adaylarına göre daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Öğretmen adayı, sorgulama becerisi, üstbiliş, üstbilişsel farkındalık.

The aim of this theisis study is to investigate the candidate teachers inquiry skills and metacognitive awareness levels; to determine whether it differentiatesor not in in terms of varios variables. Bresides, revealing the relationship between inquiry skills and metacognitive awareness was aimed. In quantitatively designed research descriptive model was used. In data collection,`Inquiry skills scales` deleveloped by Karademir (2013) and `Metacognitive awareness (UFAR) scale` by Duman (2013) were used. In theanalysis of data, SPSS 20 package program was used. To determine wheter teacher candidates inquiry skillsdetermine differentiate or not in terms of teacher gender variable and class variable, independentgroups t test; in examination of department variable the ANOVA and Scheffe test was used to reveal the affect of department variation.Results of study estimates that; the level `information acquisition` is on high level in terms of `information control` and `self-confidence`, but is on average level in terms of `information acquisition`. İnquiry skills of teacher candidates are not differentiate in terms of `information control` and `self-confidence` on gender, but in terms of `information control` male teacher candidates differentiates positively. Based on `class variation`, this study investigates that 1. class students' level is higher than 4. class students in terms of `information assessment level and is less than 4. class students level in terms of `checking information level` and `self reliance level`. Additionally,`investigation abilities of teacher candidates` is on highest level in terms of `arrangement level` and `evaluation level` and on the least level in terms of `motivation level`.Metacognitive awareness of teacher candidates is differentiates on `information acquisition`, `information control`, `self-confidence `, `regulation`, and `motivation` based on gender. Level of awareness of classroom teacher candidates and Turkish language teacher candidates is higher than Math teacher candidates' awareness level. Besides to this,`control` of classroom teacher candidates, social science teacher candidates and Turkish language teacher candidates is higher than math teacher candidates' level of reviewing. On the other hand, `regulation` of math teacher candidates is higher than classroom teacher candidates' level of arrangement.Key words: Teacher candidate, inquiry skill, metacognition, metacognitive awareness.