Annelerin çok boyutlu sağlık kontrol odağı algısının 0-6 yaş çocukluk çağı obezitesi ile ilişkisi

Abstract

Kişilerin sağlığa olan bakış açılarını kontrol odağı yönelimleri şekillendirmektedir. Bireyler sağlık durumlarının farklı etkenlere bağlı olarak değişebileceği inancını taşımaktadırlar. Etkilerin iç veya dış etmenlerden kaynaklanmasına göre sağlık konrol odağı yönelimi belirlenmektedir. Alışkanlıkların büyük bir kısmının çocukluk çağında aileden kazanıldığı düşünüldüğünde, çocuklarının içsel veya dışsal kontrol odağının ailelerin çocuklarını yetiştirme tarzları, aile bireylerinin inançları, kültürel bağları ile oluştuğu düşünülebilir. Yapılan çalışmada 0-6 yaş arasında çocuğu bulunan 401 anne ile anket çalışması yapılmıştır. Anket formu Çok Boyutlu Sağlık Kontrol Odağı ölçeğini, 22 adet sosyo- demografik ve çocuklarının beslenme alışkanlıklarını sorgulayan soruyu içermektedir. Yapılan değerlendirmelerde katılımcıların iç odak kontrol yönelimleriyle çocuklarının Z score değerleri arasında anlamlı fark tespit edilmiştir (p< 0.05). Diğer odak yönelimlerinde fark görülmemiştir (p>0.05). Katılımcıların sosyo-ekonomik ve medeni durumlarına göre odak yönelimlerinde ise anlamlı farklar elde edilmiştir (p< 0.05). Eğitim seviyesi ve anne sütü verme süresi arasında anlamlı bir fark bulunmazken (p>0.05); odak yönelimi ile anne sütü verme süresi karşılaştırılıdığında, dış odak kontrol yönelimine göre 6 ay anne sütü veren annelerle daha fazla anne sütü verenler arasında anlamlı bir fark bulunmuştur (p< 0.05). Ek gıda çeşitlendirilmesine bakıldığında ise;annelerin ilk altı aydan sonra yüzde 39,8 oranında anne sütü vermeye devam ettikleri, ek gıda tercihi olarak da yüzde 20,0 oranında yoğurt, yüzde 13,9 oranında sebze püresi, yüzde 12,7 oranında hazır mama, yüzde 10,6 oranında su, yüzde 2,9 oranında ise meyve suları olduğu tespit edilmiştir. Çocukların beslenme alışkanlıklarının ebeveyn tutum ve davranışları ile olan ilişkisi unutulmamalıdır. Annelerin sağlık odak noktası yönelimlerinin ise davranışlarını belirlediği düşünülerek, çocukları üzerinde olan etkisini belileyebilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

People's perspectives on health are shaped by locus of control. Individuals have the belief that their health status may change due to different factors. According to internal or external factors that show up from the effects of health locus of control is determined. Considering that most of the habits are acquired from the family in childhood, it can be thought that the internal or external locus of control of their children is formed by the way families raise their children, beliefs of family members and cultural ties. In this study, 401 mothers with children between 0-6 years were surveyed. The questionnaire included the Multidimensional Health Locus of Control Measure Scale, 22 socio-demographic questions and questions about the nutritional habits of their children. In the evaluations, a significant difference was found between the participants' internal focus control orientations and their children's Z score values (p <0.05). There was no difference in other focus orientations (p> 0.05). Significant differences were found in focus orientations according to the socio-economic and marital status of the participants (p <0.05). There was no significant difference between education level and duration of breastfeeding (p> 0.05); When focal orientation and breastfeeding time were compared, a significant difference was found between mothers who gave breast milk for 6 months and those who gave more breast milk compared to external focus control orientation (p <0.05).When the additional food diversification was examined, it was observed that mothers continue to give breast milk at the rate of 39.8 percent after the first six months, 20.0 percent yoghurt, 13.9 percent vegetable puree, and 12.7 percent ready-to-eat food, 10.6 percent of the water and 2.9 percent of the fruit juices. The relationship between children's eating habits and parental attitudes and behaviors should not be forgotten. Considering that the mothers' health focus orientations determine their behavior, further studies are needed to determine the effect on their children.