Özel okul sektöründe sosyal destek ve rol çatışması ilişkisinde cinsiyetin farklılaştırıcı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı özel okul sektöründe sosyal destek ve rol çatışması arasındaki ilişkide cinsiyetin rolünün incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada Öğretmen Mesleki Sosyal Destek Ölçeği (ÖMSDÖ) ve Rol Çatışması Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS ve AMOS programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Demografik özelliklerin tespitinde frekans yüzde gibi tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Veri setinin güvenilirliği için Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. Araştırma hipotezlerinin testi içinse aracılık analizi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni İstanbul İl'inde özel okullarda görev yapmakta olan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrende bulunan bireylerden basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilmiş ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 235 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada yedi temel soru belirlenmiş ve bu sorulara yanıt aranmıştır. Özel okul çalışanlarının algıladıkları sosyal destek düzeylerinin tespit edilmesi ilk sorudur. İfadelere katılım oranları incelendiğinde; katılımcıların meslektaş desteği, öğrenci desteği, etkili öğretim desteği ve yönetim desteği boyutunda yüksek düzey destek algısına sahip oldukları tespit edilirken; aile desteğinin orta düzey destek algısına sahip olduğu tespit edilmiştir. Genel algılanan sosyal destek düzeyi incelendiğinde ise katılımcıların yüksek düzeyde bir sosyal destek algısına sahip oldukları tespit edilmiştir. İkinci soru özel okul çalışanlarının algıladıkları rol çatışması düzeylerinin tespitidir. Buna göre rol çatışması ölçeğinde ifadelere katılım oranları incelendiğinde katılımcıların orta düzey iş-aile rol çatışması yaşadıkları tespit edilirken, aile-iş rol çatışmasını çok düşük düzeyde yaşadıkları tespit edilmiştir. Genel olarak rol çatışması incelendiğinde ise katılımcıların düşük düzeyde rol çatışması yaşadıkları tespit edilmiştir.Üçüncü soruda sosyal destek düzeyi çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumu incelenmiştir. Cinsiyete göre yapılan incelemede erkekler ile kadınlar arasında ÖMSDÖ düzeylerinde anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Dördüncü soruda rol çatışması düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumu incelenmiştir. Buna göre cinsiyete göre yapılan incelemede Kadın ile Erkek arasında öğrenci desteği alt boyutu düzeylerinde anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Kadınların puanları erkeklere göre daha yüksektir. Beşinci soruda sosyal destek ve rol çatışması arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığının tespit edilmiştir. Buna göre yapılan analiz sonucunda, aile desteği ile rol çatışması düzeyi, İş-Aile çatışması düzeyi, Aile-İş çatışması düzeyi arasında negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Altıncı soru sosyal destek, rol çatışmasını ne düzeyde yordadığı saptanmıştır. Bu doğrultuda yapılan regresyon analizi sonucunda iş aile çatışması düzeyi üzerinde sadece yönetim desteği alt boyutunun anlamlı etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Son soru ise sosyal destek ve rol çatışması ilişkisinde cinsiyetin farklılaştırıcı rolü var incelenmiştir. Aile İş rol çatışması ölçeğine cinsiyet moderatörlüğünde meslektaş desteği etkisi incelendiğinde modelin açıklayıcılık gücü =%9,0 bulunurken moderatör değişkenin R2 katkısı %1,8 düzeyinde pozitif ve anlamlıdır. Cinsiyet değişkeninde kadının anlamlı fakat ters yönde bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Buradan hareketle, kadınların iş yaşamına yoğun katılımlarıyla ev rollerinin üzerine iş rollerini de eklediğini söylemek mümkündür.

The aim of the study is to view the role of gender in relationship between social support and role conflict in private school sector. In the study, relational screening model from quantitative research was used. In the study, Occupational Teacher Social Support Scale (OTSSS) and Role Conflict Scale (RCS) were used. The data were analyzed through SPSS and AMOS software. In determining demographic features, descriptive statistics such as frequency percentage was used. For reliability of data set, Cronbach alfa square was calculated. Finally, to test hypothesis of the study, mediation analysis was used.Teachers working for private schools in İstanbul formed the universe of the study. The sample of the study, on the other hand, who were 235 voluntary people is chosen from the universe by simple random sampling technique. 7 main questions were determined and answers for them were sought in the study. The first question was the determination the level of social support perception of those working in private schools. Looking at the participation rate for the statements, it was found that participants had high level of colleague support, student support, effective teaching support and management support whereas they had middle level of family support. When general perceived social support level, it was found that they had high level of social support perception. The second question was the determination the perception of role conflict of stuff working in private schools. According to that, looking at the participation rate for the statements, it was found that participants experienced middle level of work-family role conflict whereas they experienced very low family-work role conflict. When role conflict is generally analyzed, participants experienced low level of role conflict. In the thirds statement, differentiation situation of social support level was viewed according to various variables. In the view conducted according to gender, no significant difference was found in OTSSS level between men and women. In the fourth question, differentiation situation of role conflict levels was examined according to various variables. In the view conducted according to gender, a significant difference was found in student support sub scale between men and women. The points of women were higher than men's. In the fifth question, whether there is a significant difference between social support and role conflict was determined. According to results of analysis, a negative directional significant relationship was found between family support and role conflict, work-family conflict level and family-work conflict level. The sixth question was to determine to what extent social support predicts role conflict. In this sense, it was found that only management support subscale had a significant effect on work family conflict according to regression analysis. The last question was genders have differentiative role in the relationship between social support and role conflict. When colleague support effect (when gender is moderator) in family work role conflict scale was viewed, explanatories strength of the model was found as =%9,0 while R2 contribution was at 1,8% level, positive and meaningful. In gender variable, it was seen that women had meaningful but reverse effect. Thus, it is possible to claim that, in addition to house roles, women also undertake work roles upon participation of work life.