Meslek liselerinde örgütsel adaletin okul-sanayi işbirliğine etkisi ve örgütsel vatandaşlığın aracı rolü: İstanbul ili örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı; örgütsel adalet ve okul-sanayi işbirliği ilişkisini incelemek vebu ilişkide örgütsel vatandaşlığın aracılık rolünü anlamaktır. Araştırmada ilişkiseltarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2016-2017 eğitim öğretim yılında İstanbulilinde meslek liselerinde görev yapan 326 teknik öğretmen ve 27 müdür yardımcısıolmak üzere toplamda 353 katılımcı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmadatesadüfi örneklem yöntemi uygulanmıştır. Araştırmada teknik öğretmen ve müdüryardımcılarının örgütsel adalet algılarını belirlemek için `Örgütsel Adalet Ölçeği`,okul-sanayi işbirliği algılarını belirlemek için `Okul-Sanayi İşbirliği Ölçeği` veokullarına ait örgütsel vatandaşlık algılarını belirlemek için ise `Örgütsel VatandaşlıkÖlçeği` kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programıkullanılarak, veriler üzerinde aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, anova testi,Mann-Whitney U testi, Pearson korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır.Veri analizi sonuçlarına göre meslek liselerinde görev yapan teknik öğretmenve müdür yardımcılarının örgütsel adalet algılarının yüksek düzeyde olduğubulunmuştur. Örgütsel adalete ilişkin algı düzeylerine göre yaş, mesleki kıdem vegörev değişkenleri bakımından anlamlı bir farklılaşmaya neden olmaktadır. Bunagöre; 21-30 ve 31-40 yaş grubunda bulunan teknik öğretmen ve müdüryardımcılarının örgütsel adalete yönelik algı düzeyleri, 51 yaş ve üstü grupta bulunan iiiteknik öğretmen ve müdür yardımcılarından daha yüksektir. 1-5 yıllık meslekikıdeme sahip teknik öğretmen ve müdür yardımcılarıının prodesür ve genel adaleteyönelik algı düzeyleri, 21 yıl ve üstü mesleki kıdeme sahip teknik öğretmen vemüdür yardımcılarından daha yüksektir. Teknik öğretmen ve müdür yardımcılarıın,genel örgütsel adalet ile dağıtım, prosedür ve etkileşim adaletine yönelik algıdüzeyleri arasında anlamlı fark vardır ve bu fark müdür yardımcıları lehinedir.Meslek liselerinde görev yapan teknik öğretmen ve müdür yardımcılarının, okulsanayiişbirliğine yönelik algı düzeyleri düşük düzeyde bulunmuştur. Meslekliselerinde görev yapan teknik öğretmen ve müdür yardımcılarının, okul-sanayiişbirliği algısı düzeylerine göre mesleki kıdem anlamlı bir farklılaşmaya nedenolmaktadır. Buna göre; 1-5 ve 6-10 yıllık mesleki kıdeme sahip teknik öğretmen vemüdür yardımcıları, okul-sanayi işbirliği düzeyini, diğer teknik öğretmen ve müdüryardımcılarından daha düşük bulmaktadır. Meslek liselerinde görev yapan tekniköğretmen ve müdür yardımcılarıının örgütsel vatandaşlığa ilişkin algı düzeylerininyüksek olduğu anlaşılmaktadır. Örgütsel vatandaşlığa ilişkin algıdüzeylerinin/puanlarının mesleki kıdem bakımından anlamlı bir farklılaşmaya nedenolmaktadır. Buna göre; 1-5 ve 6-10 yıllık mesleki kıdeme sahip teknik öğretmen vemüdür yardımcılarının örgütsel vatandaşlık puanları, 16-20 ile 21 yıl ve üstü meslekikıdeme sahip teknik öğretmen ve müdür yardımcılarından daha düşüktür. Örgütseladalet ölçeği ile örgütsel vatandaşlık ölçeklerinin tüm alt boyutları ve ölçekgenelinde aralarında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki vardır. Birinci aşamada bağımsızdeğişken, örgütsel adaletin, örgütsel vatandaşlık üzerinde anlamlı ve pozitif yöndebir etkisi olduğu bulunmuştur. Teknik Öğretmen ve müdür yardımcılarının örgütseladalete ilişkin algı düzeyi, örgütsel vatandaşlığa ilişkin algısını %12,0 oranındaaçıklamaktadır. İkinci aşamada ise örgütsel adaletin okul-sanayi işbirliğine ilişkinalgılarını anlamlı bir şekilde yordamadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Örgütsel Adalet, Okul-Sanayi İşbirliği, Örgütsel Vatandaşlık

This study aims to investigate the relationship of organizational justice and schoolindustrycooperation and understand what the organizational citizenship's role, asmediator, is. The study used relational screening model. The study was conducted on353 subjects including 326 technical teachers and 27 deputy principals working invocational high schools in Istanbul, in the school year of 2016-2017. The studyemploys random sampling method. In the study, `Organizational Justice Scale`,`School-Industry Cooperation Scale` and `Organizational Citizenship Scale` wereused to determine organizational justice as perceived by teachers, to determineperceived school-industry cooperation, and to determine teachers' perceivedorganizational citizenship with regard to their respective schools, respectively. Thedata collected were analyzed for arithmetic mean, standard deviation, t test, anovatest, Mann-Whitney U test, Pearson correlation and regression analysis by usingSPSS package software.According to the results from data analyses, the level of organizational justiceperceived by the technical teachers and deputy principals working in vocational highschools was high. There was a significant variation by age, professional seniority andjob in the levels of perceived organizational justice. Namely, the levels oforganizational justice as perceived by the technical teachers and deputy principals vwith age range of 21 to 30 and 31 to 40 was higher than that of the technical teachersand deputy principals aged 51 and older. The levels of procedural and general justiceas perceived by the technical teachers and deputy principals with a professionalseniority of 1 to 5 years was higher than that of those with a professional seniority of21 years and above. There was a significant difference between the levels of thegeneral justice as well as distributive, procedural, and interactional justice perceivedby the technical teachers and deputy principals, which is in favour of theadministrators. The levels of the school-industry cooperation as perceived by thetechnical teachers and deputy principals working in vocational high schools werefound to be low. There was a significant variation by professional seniority in thelevels of perceived organizational justice. In this respect, the levels of schoolindustrycooperation as perceived by the technical teachers and deputy principalswith a professional seniority of 1 to 5 and 6 to 10 was lower than that of the otherteachers and administrators. The levels of the organizational citizenship as perceivedby the technical teachers and deputy principals working in vocational high schoolsappeared to be high. There was a significant variation by professional seniority in thelevels of/scores for perceived organizational citizenship. Namely, the scores of thetechnical teachers and deputy principals with a professional seniority of 1 to 5 and 6to 10 for organizational citizenship were lower than those of the teachers andadministrators with a professional seniority of 16 to 20 and 21 and above. There is apositive and significant relevance between the organizational justice scale and allsub-dimensions of organizational citizenship scale as well as across the scales. It wasrevealed at the first phase that the organizational justice, which is independentvariable, has a significant and positive effect on organizational citizenship. Thegeneral level of perception of the organizational justice by the technical teachers anddeputy principals demonstrates the perceived organizational citizenship at apercentage of 12,0%. At the second phase, it was found out that the organizationaljustice does not significantly predict their perceived school-industry cooperation.Key Words: Organizational Justice, Organizational Citizenship, School-IndustryCooperation