Osmanlı kız mektepleri müfredatı ile Mir`âtü`l-Beyt içeriğinin karşılaştırılması

Abstract

Osmanlı Devleti'nde aile kavramı, kuruluştan itibaren sağlam temeller üzerine bina edilmiştir. Aile yapısı, Avrupa ile etkileşimin arttığı Tanzimat Dönemi'nden sonra değişime uğramaya başlamıştır. Devletin kuruluş yıllarında, erkekle beraber evde ve dışarıda çalışan kadın, Klasik dönemde ev hayatı içerisinde görevler üstlenmiş, çocukların eğitim hayatları üzerinde söz sahibi olmaya başlamıştır. Kadının ev hayatından toplumsal yaşama atılma süreci, Tanzimat Dönemi ile hız kazanmıştır. 18. yy.'dan Cumhuriyet'in ilanına kadar geçen sürede kadın iş hayatında görülmeye başlamıştır. Kadının aile içindeki yeri ve görevlerinde yaşanan değişimler kız çocuklarının eğitim hayatlarını da etkilemiştir. Bu değişimler kızların eğitimleri için yeni okulların açılmasını gerekli kılmıştır. Kızlara yönelik örgün eğitim veren Kız Rüşdiyeleri, Kız Sanayi Mektepleri ve bu okullara öğretmen yetiştirmek için Darülmuallimat ve üniversite düzeyinde Darülfünun açılmıştır. Bu alanda resmi düzenleme 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile yapılmıştır. Kızların eğitimi ile alakalı Miralay Doktor Hüseyin Remzi Bey kaleme aldığı Mir'âtü'l-Beyt isimli kitabında aile kavramından başlayarak; kız çocuğunun nasıl eğitilmesi ve terbiye edilmesi gerektiği hususunda görüşlerini bildirmiştir. Kitabında kız çocuğunu ailenin temel unsuru olarak kabul etmiş, doğru ve bilgili bir şekilde yetiştirilmesi gerektiğini anlatmıştır.Bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmuştur. Giriş kısmında aile kavramı, Osmanlı'da aile yapısı, kız çocuklarına verilen eğitim ve bu süreçte yaşanan değişimler ve kızlara yönelik açılan okullar ele alınmıştır. Birinci bölümde Mir'âtü'l-Beyt adlı eserin müellifi Hüseyin Remzi Bey'in hayatı ve eserleri, ikinci bölümde kızların eğitimlerine yönelik açılan okullar ve bunların müfredatları, üçüncü bölümde ise Mir'âtü'l-Beyt kitabının incelenmesi ve içeriğinin müfredattaki derslerin içerikleri ile karşılaştırılması yapılmıştır. Sonuç bölümünde aile, aile içinde kız çocuğunun yeri, eğitim hayatında kız çocuklarına yönelik yapılan değişiklikler ve kadının toplumdaki yeri genel bir bakış açısı ile değerlendirilmiştir.

The concept of family in the Ottoman Empire was built on solid foundations since its foundation. The family structure began to change after the Tanzimat Period, when the interaction with Europe increased. During the founding years of the state, the woman who worked with the man at home and outside, took on more duties in her home life during the Klasik period and started to have a say on the educational lives of children. The process of transferring the woman from her home life to the social life gained momentum with the Tanzimat Period. From the 18th century to the proclamation of the Republic, the women started to take an active part in the business life. The changes of the women's place in the family and their duties also affected the educational lives of girls. These changes required the establishment of new schools for girls' education. Girls High Schools, Girls Industry Schools, to train teachers for these schools Darülmuallimat and at the university level Darülfünun were opened for girls. The official regulation in this field was made with the Regulation on Education in 1869. Regarding the education of the girls, Miralay Doctor Hüseyin Remzi Bey wrote the family concept and how the girls should be educated and upbrought in his book entitled Mir'âtü'l-Beyt (Hanımlara Yadigar). In his book, he accepted the girls as the basic element of the family and explained that they should be raised correctly and knowledgeably.This study consists of introduction, three sections and conclusion sections. In the introduction of the study, the concept of family, the family structure in the Ottoman, the education given to the girls and the changes experienced in this education process and the schools opened for the girls were discussed. In the first section, the life and works of Hüseyin Remzi Bey, the author of the book entitled Mir'âtü'l-Beyt, in the second section, the schools and their curricula for girls' education were explained, in the third section the study of Mir'âtü'l-Beyt and its contents were compared with the contents of the courses in the curriculum. In the conclusion, the family, the place of the girl in the family, the changes in girls' education and the place of women in society were evaluated with an overview.