Rüşdiye mekteplerinde okutulan bir tarih ders kitabı örneği Mir`at-ı Târih-i Osmânî

Abstract

Rüşdiye mektepleri tarihsel süreç içersinde yapı olarak çeşitli değişimler geçirdiği gibi kurumlardaki eğitim-öğretim durumu ve dersler de değişmiştir. Bu dersler içersinde bulunan tarih dersi de bu değişime tabi olmuştur. Rüşdiye ve benzeri okulların açılması buradaki öğrenciler için basit şekilde ve genel nitelikte tarih kitaplarına ihtiyaç oluşturmuştur. Bu sorunu çözmek için başlangıçta diğer derslerde olduğu gibi tarih ders kitapları da Fransızcadan çeviri yoluyla hazırlanmıştır. Rüşdiyelerin yaygınlaştırılması ders kitabı ihtiyacını artırmış ve ders kitapları devlet tarafından belirlenmeye başlamıştır. Bu durum Türk tarihçilerini kolay anlaşılabilir ve sistemli tarih kitapları hazırlamaya zorlamıştır. O dönemlerde tarih dersinin içeriğini ve işleyişi anlayabilmek için hazırlanan bu kitapları incelemek gerekir. Bu anlamda, 1876/1877 (H. 1293) yılında Sami, Aziz, Şevki Beylerin rüşdiye mekteplerinde okutulmak için yazdıkları tarih ders kitabı, dönemin ideolojisinin anlaşılması ve tarih öğretimi anlayışını göstermesi açısından önemlidir.Bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından meydana gelmektedir. Çalışmanın giriş kısmında Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan beri var olan klasik eğitim kurumları ve eğitimde ilk yenileşme çalışmalarıyla birlikte ortaya çıkan okullar kısaca ele alınmıştır.Birinci bölümde rüşdiyelerin kuruluşu, tarihi gelişimi ve özellikleri, ikinci bölümde rüşdiyelerde okutulan tarih dersi ve ders kitapları, üçüncü bölümde rüşdiye mekteplerinde okutulan bir tarih ders kitabı Mir'ât-ı Târih-i Osmânî incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise rüşdiyeler, rüşdiyelerde tarih dersi ve Mir'ât-ı Târih-i Osmânî ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Rüşdiye, Tarih, Ders Kitapları, Mir'ât-ı Târih-i Osmânî

Rushdiye schools have undergone various changes in structure in the historical process, as well as education and training status and courses in institutions have changed, too. The history course in these courses has been subject to this change. The opening of rushdiye and similar schools has created a need for history books in a simple and general property for the students. In order to solve this problem, as in other courses at the beginning, history textbooks has been prepared through translations from French. The dissemination of rushdiye has increased the need for textbooks and textbooks have been determined by the state. The situation forced the Turkısh historians to prepare understandable and systematic history books. At those times, in order to understand the content and functioning of history course, it's necessary to examine these books. In this sense, in 1876/1877 (H. 1293) Mr. Sami, Aziz, Şevki's history textbooks written to be read in rushdiye schools, it's important to understand the ideology of the period and to show the understanding of teaching history.The study consist of introduction three body parts and a conclusion part. In the introduction of the study dwells on the classical education institutions existing since the establisment of Ottoman Empire and appearing from the first innovation studies in education.The first part centers on the establisment of the rushdiye, historical development and characteristics. The second part that taught history lesson in rushdiye schools and textbooks. The third part deals with Mir'ât-ı Târih-i Osmânî. And in the conclusion part a general evaluation has been carried out about rushdiye schools, history lesson in rushdiye and Mir'ât-ı Târih-i Osmânî.Key Words: Rushdiye, History, Textbooks, Mir'ât-ı Târih-i Osmânî