Gümüşhane ili Torul ilçesi ormanlık alanlarında zarar yapan IPS sexdentatus`un zararı,biyolojisi ve mücadelsi üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışma, Gümüşhane İli Torul İlçesi Ormanlık Alanlarında Zarar Yapan Ips sexdentatus'un Zararı, Biyolojisi ve Mücadelesini belirlemek amacıyla 2009-2010 yılında yürütülmüştür. Torul İlçesi Sarıçam meşçerelerinde yıl boyunca yapılan taramalar sonucu zararlının yoğun olarak görüldüğü bölmelerde, 11 deneme alanı alınmıştır. Deneme alanlarına, ergin uçuş dönemini ve populasyon yoğunluğunu belirlemek için 32 adet feromon tuzağı asılmış ve 11 adet tuzak ağacı tesis edilmiştir. Deneme alanlarındaki böcekli ağaçlar, tuzak ağaçları ve feromon tuzakları periyodik olarak izlenmiş ve böceğin gelişim safhaları gözlenmiştir. Bu gözlemler ile araştırmacıların Ips sexdentatus'un morfolojisi ve biyolojisi üzerindeki gözlemleri karşılaştırılmıştır. Tuzak ağaçlarında balta ve kabuk soyma aparatı ile kabuk soyumları yapılarak sonuçlar değerlendirilmiştir.Yapılan araştırmalarda çalışma alanında Ips sexdentatus'un düşmanları olan Thanasimus formicarius (L.) ve Rhizophagus depressus (F.)'a rastlanmıştır. Bu zararlıyla yapılan mücadele çalışmalarında, feromon tuzaklarıyla yakalanan erginlerin, tuzak ağaçlarında yakalanan erginlerden sayıca fazla olduğu belirlenmiştir. Aynı şekilde mekanik mücadelede kullandığımız kabuk soyumunda; makine ile yapılan soyumun, balta ile yapılan soyumdan daha etkili olmuştur. Balta ile yapılan kabuk soyumunda ergin böceklerin % 40,73'ü, larvaların %36,27'si ve pupaların %36,92'si ölmesine karşılık, makine ile yapılan kabuk soyumda ergin böceklerin % 72,43'ü, larvaların % 69'u ve pupaların % 67,17'si ölmüştür.Anahtar Kelimeler: Sarıçam, Ips sexdentatus, tuzak ağacı, feromon, Torul.

This study was conducted to determine damage, biology and control of Ips sexdentatus, in forest areas in Gümüşhane province Torul Country in 2009-2010. Eleven different trial areas were selected in Torul region, where are Scots pine stands throughout the year as a result of the scans. In order to determine adult flight period and population density, 32 pheromone were hung and 11 trap tree. Insects trees, trees trap and pheromone traps in the trial areas were monitored periodically and stages of insect development has been observed. Barks were peeled with axes and shell apparatus and results were evaluated.In this study, Thanasimus formicarius (L.) and Rhizophagus depressus (F.) 's, the enemies of Ips sexdentatus were found. It was determined that insects trapped by pheromone were more than trap trees. In the same way, it was found that peeing with machine more effective than hatchet peeling. In peeling with ax, 40,73% of adults, 36,27 % of larvae and 36,92 % pupae died, while peeling with machine, 72,43% of adults, 69 % of larvae and 67,17 % pupae died.Key words: Scots pine, Ips sexdentatus, trap tree, pheromone, Torul.