Basınç çubuklarında burkulma ve kolon hesapları

Abstract

- 11 - ÖZET Tez, betonarme kolonlardaki burkulma ve buna bağlı olarak kolonlardaki betonarme hesaplarının incelenmesidir. Kolon hesaplarında burkulma tesirini gözönüne alan birden çok sayıda metod bulunmaktadır. 1981 yılı Aralık ayında yayımla nan TS 500 Şartnamesinde, bu konu ilgili olarak, farklı bir metod önerilmiştir. Ayrıca TS 500 yeni yayımlandığından eski- sindeki metodlar bugün de güncelliğini korumakta ve kullanıl maktadır. Yeni TS 500'deki değişiklikler mühendis lerce tümüy le bilinmemektedir. İşte tezde yeni TS 500 ile narinlik etki sinin kolon hesaplarına ne şekilde etki ettiği, donatı puan- tajını ne oranda arttırdığı araştırıldı. Hesaplarda BASIC dilinde hazırlanan bilgisayar prog ramları kullanıldı. Narinlik etkisi ile kolonda meydana gelen ve şimdiye kadar hesaplarda dikkate alınmayan ilave moment ve donatı miktarları hesaplandı. Elastik ve Taşımagücü hesapla rına göre farklı boylardaki kare kesitli ve simetrik donatılı narin kolonlar için donatı miktarlarını hesaplamaya yarıyan grafikler hazırlandı. Grafikler uygulamada en çok kullanılan 3.00, 4.00, 5.00 ve 6.00 metre uzunluğundaki kare kesitli ko lonlar için bilgisayarda elde edilen hesap sonuçlarının reg- resyon analizi ile elde edildi. Tezin başlangıcında burkulma, burkulma boyu ve burkul ma hesapları hakkında genel bilgi verildi. Daha sonra betonar me kolonlarda burkulma ve burkulma etkisiyle betonarme kolon larının hesabı açıklandı. Yeni TS 500'deki narinlik hesabının nasıl yapılacağı ve bunun donatı miktarına etkisi araştırıl^ di. Kolon hesaplarında hem taşıma gücü hem' de emniyet geril-- Ill - melerine göre hesap etraflıca anlatıldı. Kolon hesaplar için BASIC Dilinde genel bir bilgisayar programı hazırlandı. Konu yu daha iyi izah edebilmek için üç örnek problem çözülerek, sonuçlar karşılaştırıldı. Kolon hesaplarıyle ilgili ilk şartname Köprü Fen Heye ti Şartnamesidir. Daha sonra Avusturya Betonarme Şartnamesin den esinlenerek hazırlanan TS 500'de kolon hesaplarında bur kulmadan bahsedilmiş, w ve w, sayıları verilmiştir. 1981 k. r Aralık ayında yayımlanan TS 500'de ise kolon hesaplarında na rinliğin dikkate alınması, narinlik hesabında moment arttırma metodunun kullanılması gerektiği ve taşımagücü metoduna göre betonarme hesabın yapılması istenmektedir (14). Tezde yapılan karşılaştırmalar yeni hesap metodlarıyle burkulmaya ve narinlik hesabına daha fazla ağırlık verildiği ni, emniyet faktörünün daha büyük tutulduğunu, narinlik etki si ile kolonda meydana gelen ilave momentlerin donatı mikta rını büyük ölçüde arttırdığını ve moment tesirlerinin burkul ma üzerindeki etkisinin daha ağırlıklı olarak ele alındığını gösterdi. Ayrıca narinlik etkisini dikkate alarak dört farklı kesit ve boy için hem elastik hem de taşımagücü metoduna göre hesaplarda kolaylık sağlayabilecek grafikler hazırlandı. He saplamalarda kullanılan bilgisayar programı akış diyagramıyla açıklanarak 3. Bölümde verildi. Tez, Yeni TS 500'de uygulamaya konmaya çalışılan me- todların hesaplara büyük ölçüde yenilik getirdiğini, malzeme ile işçiliği artırmakta olmasına rağmen güvenlik açısından şartnameye uyulmasının zorunlu olduğunu gösterdi. İlker Bekir TOPÇU