Körfarede (spalax leucodon, Nordmann 1840) üreme peryodunun testis ağırlığına göre belirlenmesi

Abstract

iv ÖZET Toprak üstünde yaşayan memeli hayvanlarda üreme per- yodu basit gözlemlerle dahi belirlenebilmektedir. Fakat insan gözünden uzak soliter geobiont bir yaşam sürdüren 0 körfarenin (Spa-lax leucodon, Nordmann 1840) üreme biyolo jisinin, özellikle seksüel aktivite fazının belirlenmesi ise, daha uzun süreli ve yorucu bir çalışmayı gerektirir. Bu çalışmada erkek körfaredeki testis ağırlık ve e- ninin yıllık değişimlerinin saptanması suretiyle hayvanın maksimum seksüel aktivite zamanının belirlenmesi amaçlan dı. Ayrıca bu parametrelere ek olarak, körfarelerin vü cut ağırlığının ve tüy renginin aylara bağlı değişimi de belirlendi. Bu amaçla Aralık 1985 ve Kasım 1986 tarihle ri arasında bir yıl boyunca Eskişehir çevresinden (Zirâi Araştırma Enstitüsü, merkez Çukurhisar kasabası ve inönü bucağı arazileri) yakalanan körfareler vakit geçirilmeden laboratuvara getirildi. Vücut ağırlıkları ve tüy renkle ri saptandıktan sonra Gastrectomy ile testisleri çıkarıl dı. Testislerin en ve ağırlıkları hemen belirlendi. Oniki aya yayılmış olan bulgular sonunda erkek kör- farede vücut ağırlığının, testis ağırlığının ve testis e- ninin sirkannual bir ritm gösterdiği saptandı. Ayrıca bu üç ritmin aynı fazda seyrettikleri ve akr of azlarının da Şubat-Mart aylarına rastladığı tespit edildi. Bu akrofa- zın, literatürde değişik gözlemlere dayanılarak verilen körfarenin seksüel aktivite fazıyla aynı olduğu ve bu ak-rofazdaki testis büyüklüklerinin, tesadüfen yakalanan hay vanların büyük olmasına bağlı olmadığı da belirlendi.

VI SUMMARY The breeding period of the mammalian animals living on the ground can be determined even with the simple ob servations. But, especially the determination of the se xual activity phase of the breeding biology of the blind rat (Spalax leucodon, Nordmann 1840) living a soliter ge- obiont life out of human sight requires more longer time and tiring study. In this study, the determination of the maximum se xual activity time of animal was aimed through the deter mination of the annual variation of the testis weight and width of the male blind rat. Furthermore, in addition to these parameters i the variation of the body weight and rat-hair colors of blind rats depending on the months we re also determined. For this purpose, the blind rats ca ught from the environment of Eskişehir (in the lands of Agricultural Research Institute, in the area of the cent ral Qukurhisar town and İnönü town) for one year -between December 1985 and November 1986- were brought immediately to the laboratory. After the body weight and the hair colors of them were determined, their testis were removed by Gastrectomy. The width and weight of testis was imme diately determined. As a result of findings spread over twelve months, it was determined that the body weight, the width and we ight of the testis of the male blind rat showed a circan-vii nual rhythm. Furthermore, it was determined that these three rhythms went on at the same phase and their acropha- ses encountered between February and March. It was also determined that this acrophase which is the same as the sexual activity phase of the blind rat depending on the various observations in the literature and the testis si ze in the acrophase was not depending on the size of ani mals caught randomly.