Toplam maliyet-darboğaz zaman tabanlı ulaştırma problemleri için bir algoritma

Abstract

iv ÖZET Darboğaz ulaştırma problemi» zamanın çok önemli olduğu günümüzde» gerek stratejik ve gerekse günlük hayatta uygulanabilecek önemli bir karar problemidir. iki amaçlı ulaştırma problemi ise hem zamanın hem de maliyetin birarada düşünülerek eniyilenmeye çalışıldığı karar problemidir. Her iki karar problemi de pek çok uygulama alanına sahiptir. Bu nedenle ikisinin de önemini koruduğu ve değişik çözüm yaklaşımlarının geliştirilmesiyle daha da önem kazanacağı görülmektedir. Bu çalışmada» darboğaz ulaştırma problemleri hem tek hem de çok amaçlı olmak üzere ayrı ayrı ele alınmıştır. Her iki problem türünün ayrıntılı olarak tanımları yapılmış, gelişim süreçleri incelenerek günümüze değin geliştirilen bazı algoritmalardan örnekler verilmiştir. Çalışmada» toplam maliyet ve darboğaz zaman tabanlı iki amaçlı bir ulaştırma problemi için» sıralı çözüm ikilileri bularak üstün çözüm ikililerini ayıran daha sonra karar vericiye önerilecek seçeneği belirleyen bir yöntem geliştirilmiştir, önerilen yöntemin işlemleri» bir algoritma haline getirilerek uygulaması için Turbo Pascal programlama dili ile bir de paket program hazırlanmıştır.

SUMMARY Bottleneck transportation problem is both strategic and applicable in the daily life, where time is very important. Furthermore, two-objective transportation problem is a decision problem in which both time and cost are thought together to obtain an optimal solution. Both decision problems have various application area. Therefore, it has been seen that both keep their importance and gain importance by improving various solution approaches. In this study, bottleneck transportation problems have been investigated separately either one-objective or two objectives. Detailed definition of each kind has been stated, some improved algorithm examples that has been investigated in historical perspective has been given. A method which can find sequential pairs, and choose superior ones, and then define the choice that will be proposed to the decision-maker has been developed for total cost and bottleneck time based two-objective transportation problem. The operations of proposed method has been converted to an algorithm and software which is written with Turbo Pascal has been prepared for application.