Triticum aestivum L. (Buğday) üzerinde anter kültürü çalışmaları

Abstract

ÖZET Anter kültürü tekniğinin kullanımı ile bitkilerden homozigot hatlar kolaylıkla elde edilmektedir. Bunlar gerek genetik araştırma larda, gerekse tarım alanında geniş bir kullanıma sahiptirler. Haploid bitkilerin elde edilmesi ise 3 aşamada gerçekleşmekte dir. 1. Embryoid oluşumu 2. Bitki regenerasyonu 3. Bitki gelişimi. Genotipleri birbirinden farklı T.aestivum (Buğday)'un 6 kül tür çeşidi üzerinde yapılan anter kültürü çalışmaları sonucunda; genotipin, embryoid oluşturma yeteneği üzerinde etkili olduğu sap- ; tanınıştır. Buna bağlı olarak 2 no'lu (Bw.5) kültür çeşidinde embryoid oluşumu en yüksek, 3 no'lu(Bw.8) kültür çeşidinde ise en düşük ol duğu görülmüş tür. Diğer çeşitlerde ise embryoid oluşumu bu değerler arasındadır. Anter kültürü çalışmaları esnasında bir problem olarak karşı mıza çıkan albino bitkilerin oluşumunun da hem genetik hem de çev resel faktörlere bağlı olduğu görülmüştür. 1 no'lu(Bw.2) ve 2 no'lu (Bw.5) çeşitler 18°C de yetiştirildiklerinde albino bitki oluşmadığı halde, 23 C de ortaya çıkmışlardır. 4 no'lu(Bw.9) çeşit ise 18°c de albino bitki oluşturduğu halde, 23 C de oluşturmamıştır. Her iki araştırma çeşidinin de embryo verimi katı besi orta mı üzerinde yüksek olmuştur fakat, albino bitkilerin oluşum frekan` sında da bir artış gözlenmiştir. Bu çalışmada elde olunan bulgulara göre, anter kültürü çalış maları sonunda elde edilen gerek albino, gerekse yeşil bitkilerin meydana gelmesi başta genotip olmak üzere çevre koşulları ile kul` lanılan besi ortamına bağlı olduğu anlaşılmıştır.

SUMMARY Homozygous lines are obtained from wheat (T.aestivum) via anther culture easily.They are used both genetic researches and in agriculture widely. - Haploids via anther culture are produced by a three-step :. o procedure. 1. Embryoid induction 2. Plant regeneration 3. Plantlet development. The Performans in anther culture of 6 genotypes of bread wheat on embryoid induction; genotype, the effects of temperature growth conditions on donor plants, the effects of liquid, semi- solid and solid media. 6 genotypes were examined and it is shown that ge notypes produced different frequency of embryoid induction.Bw? had the highest but,Bw.8 had the lowest frequency of embryoid induction. The performans of other genotypes are intermediate. The albino plantlet formation is serious problem in anther culture.lt occurs being connected with genetic and growth conditions. There isn't any plantlet formation when Bw.2 and Bw,5 were grown at 18°C but they had albino Plantlets at 23°0.0n the contrary, Bw. 9 had albino plantlets at 18 °C but not at 23°C. Both of research material had the highest embryoid induction on solid medium but, at is observed rising of albino plantlet also. The results showed that both albino and green plants formation frequency depends on genotype, growth conditions and medium structure.