Coğrafi veri sistemlerinin riper seçimi işleminde uygulanması

Abstract

IV ÖZET Bir ülkenin ekonomik düzeyini belirleyen en önemli faktörlerden biri `yeraltı zenginlikleri` dir. Cevherin yeraltından çıkarılması işlemi, yeraltı işletme yöntemleri veya açık ocak işletme yöntemleri uygulanarak yapılabilir. Her iki üretim sisteminde de amaç, cevherin en ekonomik şekilde piyasaya sunulmasıdır. Açık ocak işletmeciliğinde örtü tabakasının kaldırılması (dekapaj) çalışmalarında riperleme işleminin önemi büyüktür. Ancak yüzeyin değişik litolojik birimlerden oluşması ve mühendislik özelliklerinin her bölge için farklılık göstermesi, değişik kapasiteli riper tiplerinin üretilmesine ve her birim için uygun riperin kullanılmasına yol açmıştır. Bu çalışmada, GLl Tunçbilek Linyit İşletmesi Beye Sahası'nm bir bölümü için yapılan saha çalışmaları ışığında coğrafi veri sistemleri kullanılarak riper tayini yapılmıştır. Dekapaj işleminde kullanılması gereken ripler tipleri, Müftüoğlu- Scoble ve Singh-Denby-Eğretli puanlama sistemlerine göre saptanmış, her iki sistemin karşılaştırmaları yapılmıştır.

SUMMARY It is well known that the mineral reserves of a country is one of the most important parameters in the determination of its economic level. The production of ores from the area of ore bodies can be realised either by open pit method or by underground methods. In both methods the aim is to get and then transport the ore from the production area. The most costly part of open pit mining method is the removal of oveburden. Blasting and ripping are the main methods used for the loosening of overburden layers. Blasting is usvally preferred in hard to very-hard rock formations. Ripping is applied to a range of rocks from very weak to medium hardness. Thus ripper selection due to the hardness of the formations is a critical stage of mine planning. In this study, ripper selection of an excavation panel of G.L.Î. enterprises have been realised by using Geographical Information Systems. The classification of the formations have been done by using two diggabilitiy classification systems, namely Müftüoğlu-Scoble diggabilitiy classification systems and Singh et al.,rippability classification systems. Finally both methods have been compared in wiev of the obtained results.