Dünyada FANS kullanımı ve Türk Hava Sahası`na bu sistemin uygulanması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi DÜNYADA FANS KULLANIMI ve TÜRK HAVA SAHASINA BU SİSTEMİN UYGULANMASI KADRIYE YAMAN Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Sivil Havacılık Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Hakan OKTAL 2002, 205 Sayfa 1980'li yıllardan sonra tüm dünyada sivil havacılık sektöründe önemli gelişmeler yaşanmıştır. Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı-ICAO, 1983 yılında hava taşımacılığına olan talebin artmasıyla birlikte, her yıl yaklaşık olarak %5 oranında artacağı tahmin edilen hava trafiği karşısında mevcut sistemlerin emniyet, kapasite ve verim açısından yetersiz kalacağını ortaya koymuş ve 21.yüzyılın haberleşme, seyrüsefer, izleme ve hava trafik yönetim sistemlerini tanımlamıştır. FANS veya günümüzdeki adıyla CNS/ATM olarak adlandırılan bu kavram, tıpkı jet motorların ortaya çıkmasında olduğu gibi hava taşımacılığı sektörü açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur. FANS 'm uygulanmasıyla birlikte yer esaslı seyrüsefer sistemlerinin ve sesli pozisyon raporlama işleminin yerini uyduya dayalı seyrüsefer hizmetleri ve sayısal haberleşme teknolojileri alacaktır. Sistemin tam olarak uygulamaya geçiş tarihi 2010 olarak belirlenmiştir. Günümüzde sistem üzerindeki çalışmalar küresel, bölgesel ve ulusal uygulama planlarıyla ICAO Hava Seyrüsefer Bölgeleri içerisinde oluşturulan çalışma grupları tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmada ilk olarak FANS kavramına neden gerek duyulduğu, bu sistemle ilgili olarak dünyada yapılan faaliyetlerin neler olduğu, gelecekte kullanılması düşünülen sistemlerin getireceği kolaylıklar ve uygulama için nasıl bir yöntem izlendiği incelendikten sonra Türkiye'de havayolu taşımacılığının genel değerlendirmesi yapılarak, sistemin ülkemizde uygulanmasının sağlayacağı faydalar için bir yaklaşım geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Geleceğin Uyduya Dayalı Seyrüsefer Sistemleri (FANS), Haberleşme, Seyrüsefer, İzleme ve Hava Trafik Yönetimi (CNS/ATM), Küresel Seyrüsefer Uydu Sistemi (GNSS), Otomatik Bağımlı İzleme Yayını (ADS-B), Havacılık Haberleşme Ağı (ATN).

11 ABSTRACT Master of Science Thesis USE OF FANS IN THE WORLD AND IT'S IMPLEMENTATION TO THE TURKISH AIRSPACE KADRIYE YAMAN Anadolu University Graduate School of Natural and Applied Sciences Civil Aviation Program Supervisor: Assist Prof. Dr. Hakan OKTAL 2002, 205 Pages After 1980's, significant changes have occurred in the aviation industry. In 1983, International Civil Aviation Organization-ICAO pointed at the fact that the increasing air traffic rate, which was predicted as 5% per year, could not be handled by the available systems in terms of safety, capacity and efficiency and made definitions of 21st century's communication, navigation, surveillance and air traffic management systems. FANS (also referred to as CNS/ATM) concept, just like gas turbine engines, became a revolution in the air transportation industry. Application of FANS will replace ground-based navigation systems and voice position reporting systems with satellite-based navigation systems and digital communication technologies. The system is planned to be launched in 2010. Today, study groups in ICAO Air Navigation Regions perform the studies regarding the systems with global, regional and national plans. In this study, first, necessity of FANS concept, activities regarding FANS in the world, conveniences introduced by the system and guidelines of its application will be investigated, and then the advantages provided by its application in Turkey will be discussed after making a general assessment of Air transportation in Turkey. Keywords: Future Air Navigation Systems (FANS), Communication Navigation Surveillance / Air Traffic Management (CNS/ATM), Global Navigation Satellite Systems (GNSS), Automatic Dependant Surveillance-Broadcast (ADS-B), Aeronautical Telecommunication Network (ATN).