Murathan Mungan`ın hikâye ve romanlarında toplumsal cinsiyet eleştirisi

Abstract

Murathan Mungan'ın Hikâye ve Romanlarında Toplumsal Cinsiyet Eleştirisi adlı bu çalışma, yazarın kurmaca dünyasında temel sorunsallardan birini oluşturduğu tespit edilen toplumsal cinsiyet sorunsalını merkeze alarak yapılmıştır. Çalışmada disiplinlerarası bir yaklaşımla, Sosyoloji, Psikoloji, Kadın Çalışmaları, Erkek Çalışmaları gibi çeşitli disiplinlerde toplumsal cinsiyet ile ilgili olarak ortaya konulan verilerden yararlanılmıştır. Yapılan çalışman aracılığıyla hem edebiyat alanına daha geniş bir perspektiften bakılması, hem de çalışmanın disiplinlerarası alana katkı sağlaması amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde disiplinlerarası bir yaklaşımla, toplumsal cinsiyet eleştirisi ile ilgili kuramsal bir çerçeve oluşturularak, çalışmada kullanılacak temel kavramlar ortaya konulmuştur. Çalışmada ele alınan eserlerde cinsiyet, toplumsal cinsiyet, heteronormativite, cinsiyet ayrımcılığı, kadın sorunu, erkek sorunu, feminizm, queer (kuir) teori, psikanaliz, ataerkillik, erkeklik, hegemonik erkeklik, homofobi, beden ve iktidar gibi kavramlar temel kavramlar olarak belirlenmiş, çalışmanın son bölümünde yapılan metin çözümlemelerine temel teşkil etmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde, Osmanlı Modernleşmesi'nden günümüze kadar gelen süreçte, toplumsal cinsiyet sorunsalı ve toplumsal cinsiyet sorunsalının Türk Edebiyatı'na yansımaları üzerinde durulmuştur. Bu yolla çalışmada ele alınan konunun tarihsel bütünlüğünün sağlanması amaçlanmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünde Murathan Mungan'ın Son Istanbul (1985), Cenk Hikayeleri (1986), Kırk Oda (1987), Lal Masallar (1989), Kaf Dağının Önü (1994), Üç Aynalı Kırk Oda (1999), Yedi Kapılı Kırk Oda (2007), Kadından Kentler (2008), Eldivenler, Hikâyeler (2009) adlı hikâye türündeki eserleri ve Yüksek Topuklar (2002), Çador (2004) ve Şairin Romanı (2011) adlı roman türündeki eserleri toplumsal cinsiyet eleştirisi ile incelenmiş, yazarın izleksel kurgusunun ve ele alınan eserlerdeki temel meselesinin ortaya konulmasında, toplumsal cinsiyetin merkezi bir öneme sahip olduğu görülmüştür. Sınırları, tarihsel, toplumsal ve kültürel olarak önceden belirlenmiş olan toplumsal cinsiyet kimliklerinin, Mungan'ın hikâye ve romanlarındaki kadın ve erkekler tarafından problem olarak ele alındığı tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Hikâye, Roman, Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet Ayrımcılığı, Kadın Sorunu, Erkek Sorunu, Ataerkillik, Hegemonik Erkeklik, Beden, İktidar

This study, titled Gender Criticism in the Novels and Stories of Murathan Mungan, takes the gender issues in to the center of the research, since the gender issues indentified as the most fundamental problematic of the author's fictional world. The study, with an interdisciplinary approach, benefitted from the literatures of the various disciplines such as Sociology, Psychology, Women's Studies, Men's Studies about gender issues. Through this research, it is aimed to approach to the field of literature from a broader perspective and contribute to the interdisciplinary field of topic. In the first part of the study, with an interdisciplinary approach, a theoretical framework related to gender criticism is created and the basic concepts used in the study are introduced. Concepts such as gender, sex, heteronormativity, sexism, women's issues, male's problems, feminism, queer theory, psychoanalysis, patriarchy, masculinity, hegemonic masculinity, homophobia, body and power, are identified as the main concepts of the literary works mentioned in the study and these concepts have been the basis of the textual analysis made in the last part of the study. In the second part of the study, the process from the period of Ottoman modernization until today, reflections of the gender issues to the Turkish Literature are elaborated. In this way, it is aimed to ensure the historical integrity of the issue. In the third part of the study, Murathan Mungan's Son Istanbul (1985), Cenk Hikayeleri (1986), Kırk Oda (1987), Lal Masallar (1989), Kaf Dağının Önü (1994), Üç Aynalı Kırk Oda (1999), Yedi Kapılı Kırk Oda (2007), Kadından Kentler (2008), Eldivenler, Hikâyeler (2009) named storybooks and Yüksek Topuklar (2002), Çador (2004) and Şairin Romanı (2011) named novels were analyzed from the perspectives of the gender issues and it is found out that the gender issues has a central importance in the author's thematic fiction and his representation of the key issues in his works. In the study it is determined that gender identities that is borders historically, socially and culturally predetermined, are taken as an issue by the men and women represented in the stories and novels of the author Murathan Mungan. Keywords: Story, Novel, Gender, Gender Discrimination, Women's Issues, Masculinity Issues, the Patriarchy, Hegemonic masculinity, Body, Power