Afyonkarahisar masallarında Şamanizm izleri

Abstract

Türklerin İslâm öncesi kültürünü oluşturan öğelerden en önemlisi Şamanizm inancıdır. Türk milletinin tarihine şöyle bir baktığımızda belki de dünyada en fazla din değiştiren milletlerden biri olduğu görülür. Fakat edebî hayatın her alanına intişar eden din ya da inancı, resmen başka bir din veya inanç ile değiştirilse de gayri resmî olarak; sanatta, edebiyatta, folklor de gücü dâhilinde daha uzun yıllar yaşamını sürdürmüştür. Bu çerçevede Şaman olma, Şamanın görevleri, ölüp-dirilme, şekil değiştirme vb. Şamanizm'e ait birçok öğe başta masallar olmak üzere halka ait yaratmalar içerisine aktarılma yoluyla yerleştirilerek korunmuştur. Şamanizm ile sözlü nesir anlatılardan olan masal arasındaki ilişki, Şamanın dinî ayinler esnasında, masal türündeki anlatıların icracısı olmasına kadar uzanmaktadır. Bu da Şamanın doğrudan veya dolaylı olarak masala dâhil olmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu çalışmamızda Masal-Şamanizm bağlantısı üzerinde durularak: derlediğimiz 31 masalı taşıdıkları `Şamanistik Unsurlar` açısından analiz edilmiştir. Tezde, Şamanizm inancının tamamen yok olmadığı ve bu inançların Afyonkarahisar masallarında varlığını sürdürdüğü sonucuna varılmıştır.

Shamanism is the most important thing that constitutes the pre-Islamic cult of the Turks. When we look at the history of the Turkish nation, perhaps it is seen that it is one 0of the nations that changed the religion the most in the world. But if the religion or belief which intrudes into every field of literary life is officially changed by another religion or belief, In art, literature, and folklore, he continued his life for many years. In this frame, being a shaman, a shaman's duties, killing, reshaping, etc. Many elements belonging to shamanism are preserved by transferring them into public creations, especially to the masters. The relationship between shamanism and the fairy tale of verbal prose narratives extends to the shaman as a performer of the stories in the fairy tale during religious rituals. This inevitably makes the shaman's involvement, directly or indirectly, into the table. In this work, we have analyzed the `Masters of Shamanistic` that we have compiled 31 stories that we have compiled, focusing on the connection of fairy-shamanism. In the thesis, the belief in shamanism has not completely disappeared and it has come to the conclusion that these beliefs persisted in Afyonkarahisar tales.