II. Meşrutiyet Dönemi Türk Romanında kimlik inşası

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi olan İkinci Meşrutiyet dönemi, savaşlara, değişimlere, dönüşümlere, kırılmalara, yıkılmalara ve yeniden doğuşa sahne olmuş bir dönemdir. Canlanmak, yenilenmek doku uyuşmazlığının yaşandığı zihniyeti bir kenara bırakıp yeni bir kimliği benimsemekle mümkündür. Dönemin aydınları ve yöneticileri imparatorluğu kurtarmak adına çeşitli kimlik önerilerinde bulunmuştur. İkinci Meşrutiyet döneminde kimlik inşasına yön veren fikir Türkçülüktür. Hayatın her alanında millî kaynaklara yönelme ve yerlileşme amaçlanmıştır. Böylesi önemli siyasi ve sosyal olayların yaşandığı İkinci Meşrutiyet döneminde yazılan romanlar da tüm bu gelişmelerin izlerini taşır. Kendini, değerlerini keşfetmeden, anlamadan, kendin olmadan hiçbir şey olunamayacağının bilincine varan sanatçılar Doğu-Batı, Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük gibi ana konular üzerinden kimlik inşası sürecine katkıda bulunmuşlardır. Yazarların dile, tarihe, soya, dine, yaşam biçimine, ötekine, taşraya, merkeze, eğitim ve kadın konusuna yaklaşımları benimsenen, arzulanan kimi zamanda eleştirilen kimlik modelleri hakkında fikir vermektedir. Romanlarda millî, çağa ayak uyduran, modern, düşünen, sorgulayan, bir `yeni insan` modeli üzerinde durulmuştur. Giriş ve üç bölümden oluşan bu çalışmada, İkinci Meşrutiyet döneminde yazılan romanların 81 tanesi üzerinden kimlik inşasının dönemin romanlarına yansıması incelemeye tabi tutulmuş ve elde edilen bulgular interdisipliner çalışmalarla değerlendirilmiştir.

The Second Constitutionalist period, the last period of the Ottoman Empire, is a period of wars, changes, transformations, breaks, demolitions and rebirths. It is possible to renovate the mind that the tissue dispute is experiencing and to adopt a new identity. The intellectuals and administrators of the period found various identity proposals in order to save the empire. The idea that guides the construction of identity during the Second Constitutional Period is Turkishism. In all areas of life, it has been aimed at nationalization and localization. The novels written during the Second Constitutional period, in which such important political and social events took place, bear the traces of all these developments. The artists who have realized that nothing can be done without self, without discovering their values and without being aware of themselves, have contributed to the process of identity construction through the main subjects like East-West, Ottomanism, Islamism, Turkism. Approaches to language, history, strain, ritual, lifestyle, etiquette, provincial, central, education and women give an idea of identity models that are adopted, desired and sometimes criticized. In the novels, the `new human` model, which is national, modern, thinking, questioning, is emphasized.In this study, which consists of three parts and an introduction, 81 reflections of the novels written during the Second Constitutional Period have been subjected to review reflections of the novels of the period construction of identity and their findings have been evaluated by interdisciplinary studies.