Kazak edebiyatında Jeltoksan hareketi: Samrat Jaksıbay`ın Bitev Jara romanında yapı ve izlek

Abstract

Günümüzde Kazak edebiyatına Jeltoksan olayının yansıması sadece siyasi açıdan değil, edebi açıdan da incelenmeye başlanmıştır. Yapılan bu çalışmada Jeltoksan olayı edebi açıdan ele alındı ve Jaksıbay Samrat'ın neredeyse Türkiye'de hiç bilinmeyen hayatına yer verildi. Onun kalemine ait Kazak halkının en son milli mücadelesi hakkında edebi eserleri ve Bitev Jara romanı, çalışmanın önemli temasıdır. Jaksıbay Samrat romanlarını tarihte yaşamış önemli kişilerin hayatları üzerine kurgularken, konularını yaşanmış tarihi olaylardan almıştır. Yazarın romanları yanında sosyal meseleleri ele aldığı öyküleri de onun edebi kişiliği ve toplumsal duyarlılığı hakkında ipucu verir. `Kazak Edebiyatında Jeltoksan Hareketi: Samrat Jaksıbay'ın Bitev Jara Romanında Yapı ve İzlek` başlıklı bu çalışma dört ana başlık üzerinde incelenmiştir. Birinci bölümde, Jeltoksan (Aralık) olayı hakkında bilgi vermeye çalışırken, ikinci bölümde Kazak edebiyatında Jeltoksan konusunu ele alan edebi eserler üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise, yazarın çocukluğu, kişiliği, hayatı, sanatı anlatılmıştır. Dördüncü bölümde de yazarın Bitev Jara romanı `Yapı ve İzlek` bağlamında incelenmiştir. Sonuç kısmında çalışma esnasında elde edilen tespitler genel olarak değerlendirilmiştir. Kaynakça kısmında ise çalışma esnasında başvurduğumuz materyallerin listesi verilmiştir. Ekler bölümünde yazar ve Jeltoksan olayıyla ilgili birkaç fotoğraflara yer verilmiştir. Açar Sözcükler: Jeltoksan olayı, Kazak edebiyatında Jeltoksan, Jaksıbay Samrat, Bitev Jara.

Today, the reflection of the Jeltoksan phenomenon in Kazakh literature has begun to be studied not only from the political point of view but also from the literary point of view. In this study, December events were discussed in terms of literary and Samrat's almost totally unknown life in Turkey was the main focus. His literary works about the latest national battle of the Kazakh people and the Bitev Jara novel are important issues of this study.Jaksibay Samrat has taken his subjects from historical events when he was writing his novels about the lives of those who had lived in the past. In addition to his novels, the stories concerning the social affairs process also give clues about his literary personality and social sensitivity.This study which is titled as follows: Jeltoksan Movement in Kazakh Literature: Samrat Jaksibay's Bitev Jara's novel structure and subject, has been examined on four main topics. In the first part, while trying to give information about the Jeltoksan (December) event, in the second part, literary works dealing with the Jeltoksan issue in Kazakh literature are emphasized. In the third chapter, the author's childhood, personality, life, art are explained. In the fourth chapter, the author's Bitev Jara novel has been examined in the context of `Structure and Subject`. In the conclusion section, the findings obtained during the study were evaluated in general.In the bibliography, we list the materials we applied during the study. In the appendices section there are several photographs about the writer and Jeltoksan incident.Key words: December event, December event in Kazakh literature, Jaksibay Samrat, Bitev Jara.