Kazak Türklerine ait Boz Yiğit Destanı`nın kahraman monomiti bağlamında incelenmesi

Abstract

Kolektif bilinçdışı, arketip ve monomit kavramları artık edebiyatın birçok alanında çeşitli eserlerin sembolik dilini çözümlemek için kullanılmaktadır. Joseph Campbell ise bu ortak sembolizm içerisinden `kahraman` arketipine yoğunlaşarak halk anlatılarının kurgularındaki benzerlikleri ve döngüsel anlatımı `monomit` olarak tanımlar. Monomitik döngü, kahramanın yola çıkışı, erginlenmesi ve dönüşü aşamalarının halk anlatılarında benzer bir akışla görülmesini ifade eder. Kazak Türklerinin `Bozyiğit` destanı, Joseph Campbell'in Kahramanın Sonsuz Yolculuğu adlı kitabının üzerinde durulan `yola çıkış-erginlenme-geri dönüş` şeklinde özetlenen kahramanın erginlenmesi bağlamında yeniden yapılan anlamlandırma denemesidir. Bununla birlikte bu destanda, Kazak Türklerine ait olan gelenek-göreneklerin önemine ve motif bağlamına da dikkat çekilir. Metnin sonunda Bozyiğit, rakibi Zitun tarafından öldürülür. Çalışmada Bozyiğit adında kahramanın hayatının sonuna kadar kendi amacını gerçekleştirme yolunda yaptığı mücadeleleri hakkında anlatılır. Bu çalışmada Joseph Campbell'in `Kahramanın Sonsuz Yolculuğu` adlı kitabına göre Kazak Türklerinin `Bozyiğit` destanındaki kahramanın döngüsel serüveni ve monomit yaklaşımı incelenir.Anahtar sözcükler: Monomit, Destan, Bozyigit Destanı, Kahraman, Yola Çıkış, Erginlenme, Dönüş

The concepts such as collective unconscious, archetype and monomyth are now used to analyze the symbolic language of various works in many fields of literature. Joseph Campbell defines as `monomyth` these similarities and cyclical expression of common symbolisms in the fictions of folk narratives by focusing to `hero` archetype. Monomyth cycle like departure, initiation and return of the hero is given in many folk narratives. The epic of Kazakh people `Bozyigit` is an attempt to redefine the hero in the context due to stages `Departure - Initiation - Return` outlined in Joseph Campbell's book called `The Hero's Journey`. In this epic, the importance of customs and traditions belong to Kazakh people and the motifs in the context are also taken into account. At the end of the story, Bozyigit is killed by his opponent Zitun. Here explains how the hero named Bozyigit struggles towards realizing his purpose until the end of his life. In the given work according to Joseph Campbell's book called `The Hero's Journey` the cyclic adventure and monomyth approach of the hero in the epic of Kazakh people `Bozyigit` is analyzed.Key words: Monomyth, Epic, Epic Bozyigit, Hero, Departure, Initiation, Return