Türk ve İngiliz romanlarında intihar (İkinci Dünya Savaşı sonrası)

Abstract

Eylemlerini iradi bir kararla sürdürme yetisine sahip olan birey için intihar yaşama karşı fırlatılmış bir protestodur. Bu protestonun keskin çığlığının yankısını kurmaca eserler vasıtasıyla duymak mümkündür. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası yazılan gerek Türk gerek İngiliz romanlarında da intihar olgusuna sıkça yer verilir. İntihara yönelen karakterlere yer veren bu metinlerde psikolojik ve sosyolojik bakımdan birtakım değerler çatışmasının izleri mevcuttur. 12 Türk romanı (Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur (1949), Hüseyin Nihal Atsız'ın Ruh Adam (1972), Yusuf Atılgan'ın Anayurt Oteli (1973), Adalet Ağaoğlu'nunÖlmeye Yatmak (1973), Aysel Özakın'ın Genç Kız ve Ölüm (1980), Tezer Özlü'nün Yaşamın Ucuna Yolculuk (1984), Mehmet Eroğlu'nun Geç Kalmış Ölü(1984), Buket Uzuner'inİki Yeşil Susamuru(1991), Kaan Arslanoğlu'nun İntihar Zamanımızın Bir Kahramanı(1999), İnci Aral'ınYeşil (1994), Mor (2003) ve Leyla Erbil'in Üç Başlı Ejderha(2005) ve 12 İngiliz romanı (Graham Greene'nin Meselenin Kalbi / The Heart of the Matter(1948) Muriel Spark'ın Sürücü Koltuğu / The Driver's Seat (1970), Sylvia Plath'in Sırça Fanus / The Bell Jar (1963), Iris Murdoch'un Kara Prens /The Black Prince (1973), Lawrence Durrell'in Monsieur ya da Karanlıklar Prensi / Monsieur or The Prince of Darkness (1974), William Golding'in Geçiş Ayinleri / The Rites of Passage (1980), Martin Amis'in Para Bir İntihar Mektubu(1984), Ian McEwan'ın Zamanın İzlerinde/ The Child in Time(1987), Michael Cunningham'ın Saatler/ The Hours (1998), Nick Hornby'nin Düşerken / A Long Way Down (2005), Anne Enright'ın Toplantı /The Gathering (2007) ve Julian Barnes'in Bir Son Duygusu / The Sense of an Ending (2011) olmak üzere toplamda 24 romanın incelendiği bu çalışmanın amacı söz konusu eserlerdeki intiharları, intihar teşebbüslerini ya da düşüncelerini; nedenleri, biçimleri ve mekanları itibariyle karşılaştırarak her iki kültürün bu olguya bakış açısını ortaya koymaktır. Türk ve İngiliz romanlarında intihar vakasını, karşılaştırmalı olarak irdeleyecek bu çalışma bir bakıma intihar bağlamında kültürlerarasındaki farklılık ya da benzerlikleri tespit etmeyi hedeflemektedir.Anahtar Sözcükler: intihar, Türk, İngiliz, kültür, karşılaştırmalı edebiyat bilimi

The suicide is a protest against life for the individual who has the ability of leading a self-determined life. Literature can provide us with the resonation of that crying. The suicide has become more common in the Turkish and English novels written especially after World War II. The works which harbour suicidal characters have traces of conflict of values psychologically or sociologically. To that end, 12 Turkish novels -Ahmet Hamdi Tanpınar's Huzur, Hüseyin Nihal Atsız's Ruh Adam(1972), Yusuf Atılgan's Anayurt Oteli (1973), Adalet Ağaoğlu's Ölmeye Yatmak(1973), Aysel Özakın's Genç Kız ve Ölüm (1980), Tezer Özlü's Yaşamın Ucuna Yolculuk(1984), Mehmet Eroğlu's Geç Kalmış Ölü (1984), Buket Uzuner's İki Yeşil Susamuru(1991), Kaan Arslanoğlu's İntihar Zamanımızın Bir Kahramanı(1999), İnci Aral's Yeşil(1994) and Mor(2003) and Leyla Erbil's Üç Başlı Ejderha(2005) - and 12 English novels- (Graham Greene'sThe Heart of the Matter(1948) Muriel Spark'sThe Driver's Seat (1970), Sylvia Plath's The Bell Jar (1963), Iris Murdoch'sThe Black Prince (1973), Lawrence Durrell's Monsieur or The Prince of Darkness (1974), William Golding'sThe Rites of Passage (1980), Martin Amis's Money A Suicide Note (1984), Ian McEwan'sThe Child in Time(1987), Michael Cunningham'sThe Hours (1998), Nick Hornby's A Long Way Down (2005), Anne Enright's The Gathering (2007) and Julian Barnes'in The Sense of an Ending(2011)- are analysed in our study. The aim of this thesis is to compare and contrast the similarities and differences betwen the suicidal behaviours of the characters with respect to their reasons, methods and places and to reveal the attitude of both Turkish and English culture towards suicide.Key Words: suicide, Turkish, English, culture, comparative literature