Çalışma kültürü bağlamında engellilik: Alanya`da bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada engelli bireylerin çalışma kültürünün ortaya koyulması amaçlanmaktadır. Engelli bireylerin çalışma kültürünün ya da bir diğer ifadeyle çalışma yaşamına yönelik tutum veya davranışlarının yanı sıra söz konusu tutum ve davranışlar üzerinde etkili olabilecek faktörlerin de belirlenebilmesi amacıyla bu konu seçilmiştir. Amaçlar doğrultusunda bu araştırmada nitel yöntem kullanılması tercih edilmiş olup Antalya'nın Alanya ilçesinde Mart-Mayıs 2017 tarihleri arasında engelli bireylerle mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında aktif çalışan, geçmişte en az bir iş deneyimine sahip olan fakat şu an çalışma yaşamı içerisinde aktif bir şekilde yer almayan ya da bugüne kadar hiç iş deneyimine sahip olmamış 42 engelli bireyden yarı yapılandırılmış soru formları aracılığıyla verilerin elde edilmesi sağlanmıştır. Bu araştırmanın konu ve örneklem seçimi aynı zamanda onun özgün değerini ifade etmektedir. Bununla birlikte çalışmanın Alanya bölgesine, bilhassa dezavantajlı gruplar arasında yer alan engelli bireylerin çalışma yaşamına katılımının sağlanabilmesi ve arttırılabilmesi adına büyük ölçüde katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Elde edilen bulgular incelendiğinde araştırma kapsamında görüşme gerçekleştirilen engelli bireylerin çalışma yaşamına yönelik tutum ve davranışlarının genel anlamda olumsuz olduğu görülse de olumlu tutuma sahip bireylerinde varlığı söz konusudur. Bu durumu etkileyen bireysel, toplumsal ya da örgütsel birtakım faktörlerin bulunduğu ve bu faktörlerin engelli bireylerin çalışma kültürü üzerinde belirleyici rol oynadığı saptanmıştır. Öncelikle bireysel faktörlerin engelli bireylerin çalışma yaşamına ilişkin tutum veya davranışları üzerindeki etkisinin ağırlıklı ölçüde fazla olduğu ardından örgütsel ve toplumsal faktörlerin de azımsanmayacak kadar büyük etki yarattığı ve çalışma kültürünün şekillenmesini sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu faktörlerin etkisi göz önünde bulundurulduğunda öncelikle engelli bireylerin çalışma yaşamına katılımını sağlayabilmek adına destekleyici bir bakış açısına sahip olunması gerekmektedir. Ayrıca engelli bireylerin çalışma yaşamı içerisindeki tutum veya davranışları üzerinde belirleyici rol oynayan faktörlerin bilinmesi, çalışma yaşamına katılımlarına ilişkin her türlü planlama ve uygulama da onların isteklerinin, ihtiyaçlarının ya da beklentilerinin göz önünde bulundurulması önem taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Engellilik, Çalışma Yaşamı, Çalışma Kültürü

This study aims to reveal the working culture of people with disabilities. This topic has been chosen in order to determine the factors that may affect the attitudes and behaviors of disabled people towards working life as well as their attitudes and behaviors. Qualitative methods were preferred in this research in the direction of the objectives and accordingly interviews with disabled individuals were conducted between March-May 2017 in the Alanya province of Antalya. Within the scope of the research, data was obtained through semi-structured questionnaires with 42 disabled individuals who had at least one work experience in the past but are not currently actively involved in the working life or who have not had any work experience to date. At the same time, the subject and sample of the research expresses its original value. It is considered that this study will make a great contribution to the achievement and increase of participation in the Alanya region, especially in the working life of the disabled people, which are among the disadvantaged groups. When the findings are examined, it is seen that the attitudes and behaviors towards the working life of disabled individuals interviewed within the scope of research are negative in general but the existence of individuals with positive attitudes is also apparent. It has been found that there are individual, social or organizational factors affecting this situation and these factors play a decisive role in the working culture of disabled people. First of all, individual factors are predominantly influenced by the attitudes or behaviors of disabled people on their working life, and also it has found that the organizational and social factors have made a great impact and the working culture has been shaped. For this reason, when the effects of the mentioned factors are taken into consideration, it is necessary to have a supporting point of view in order to enable the disabled people to participate in the working life. In addition, it is important to know the factors that play a decisive role on the attitudes and behaviors of disabled people in their working life, and to plan and implement all kinds of their participation in the working life, taking into consideration their needs, needs or expectations. Keywords: Disability, Work Life, Work Culture