Çemen otunun (Trigonella foenum-graecum L.) yeşil aksamının, kuru otunun ve tohumunun yem değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, çemen bitkisinin (Trigonella foenum-graecum L.) farklı dönemlerdebiçilmesi ile elde edilen otlarının ve tohumunun yem değerlerini belirlemek üzereyapılmıştır. Ekimi yapılan çemenin, çiçeklenme öncesi, sonrası, hasat esnasında vetohumlarından alınan örneklerde besin madde analizleri ve in vitro gaz üretimmiktarları belirlenmiştir. Deneme parselinde, çiçeklenme öncesi, sonrası ve hasatzamanı dekara ortalama yeşil ot verimleri, sırasıyla, 724.1, 883.2 ve 472.8 kg(P<0.01), kuru ot verimleri ise aynı sırayla, 144.0, 178.4 ve 414.6 kg (P<0.01) olaraksaptanmıştır. Parsellerde ortalama tohum verimi 165 kg/da olarak saptanmıştır.Çemenin çiçeklenme öncesi, sonrası ve hasatta %12.4, 10.4 ve 4.9 ham protein(HP); %1.8, 1.6 ve 0.9 ham yağ (HY), % 20.4, 28.1 ve 43.5 ham selüloz (HS);%45.1, 40.7 ve 35.1 nitrojensiz öz madde (NÖM), %24.4, 34.3 ve 53.9 asit deterjanfiber (ADF); %24.8, 36.5 ve 57.2 nötral deterjan fiber (NDF), %4.1, 6.2, 10.4 asitdeterjan lignin (ADL) içerdikleri ve ruminantlar için hesaplanan metabolik enerji(ME, Kcal/kg) değerinin ise 2243, 2113 ve 1905 olduğu belirlenmiştir (P<0.01).Çemen tohumunun kuru madde (KM), HP, HY, HS, NÖM ve Metabolik Enerji (ME,Kcal/kg) değerleri sırasıyla 94.1, 23.5, 5.5, 15.8, 45.4, 2790 (ruminant) ve 2649(kanatlı) olarak tespit edilmiştir. Çalışmada, çemenin biçim zamanlarına göre(çiçeklenme öncesi, sonrası, hasatta) ANKOMRF gaz üretim sistemi ile 24 saatlikinkübasyon esas alınarak hesaplanan % SOMD, MESOMD (MJ/kg KM),MEGÜ (MJ/kgKM) değerleri, sırasıyla, 67.22, 60.84, 47.90; 10.75, 9.73, 7.64; 6.22, 7.04, 5.89olarak bulunmuştur.Sonuç olarak, çemenin gerek vejetatif gerekse tohumunun besin maddeleri içeriği veenerji değerleri göz önüne alındığında, farklı zamanlarda biçilerek elde edilen otları,ruminantlar için kaba yem; tohumunun ise hem ruminant ve hem de kanatlıbeslemede yem hammaddesi olarak kullanılabilir.

This study was carried out to determine the feed values of fenugreek (Trigonellafoenum-graecum L.) forages cutting diffferent season and its seed. For this aim,fenugreek was cultivated to obtain forage samples before flowering, after floweringand at harvesting season to analyze their nutrient contents and in vitro gas productionvalues. In experiemtal field, before flowering, after flowering and at harvest, greenforage yields were as 724.1, 883.2 and 472.8 kg (P<0.01), hay yield were as 144.0,178.4 and 414.6 kg (P<0.01) respectively. In these fields, the average seed yield was165 kg/da. Fenugreek forage, before flowering, after flowering and at harvest had12.4, 10.4 and 4.9 % (Crude Protein) CP; 1.8, 1.6 ve 0.9 %CO, 20.4, 28.1 ve 43.5%CF; 45.1 40.7 and 35.1 %NFE, 24.4, 34.3 ve 53.9 %ADF; 24.8, 36.5 and 57.2%NDF, 4.1, 6.2 and 10.4 %ADL and calculated ME (Kcal/kg) values for ruminantswere as 2243, 2113 and 1905 (P<0.01).The nutrient contents (CP, CO, CF, NFE andME (kcal/kg)) of fenugreek seed were as 94.1, 23.5, 5.5, 15.8, 45.4, 2790 (ruminant)and 2649 (poultry). The calculated digestible organic matter, ME (MJ/kg DM) fordigestible organic matter, ME (MJ/kg DM) for gas production values for beforeflowering, after flowering and harvesting were as 67.22, 60.84, 47.90; 10.75, 9.73,7.64; 6.22, 7.04, 5.89, respectively.To conclude, fenugreek forages obtained from different cutting season should beusage forage for ruminants and seeds can be used as raw materials in poultry andruminant nutrition.