Bir üniversite hastanesinde temel tehlikelerin belirlenmesi ve iş yeri şiddeti örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi çalışanlarının, çalışma ortamında maruz kaldığı temel tehlike ve riskler konusundaki algılarını belirlemek, kemoterapi ünitesi ve onkoloji servisinde antineoplastik ilaçlarla ilgili tehlike değerlendirmesi yapmak, hastane çalışanlarında iş yeri şiddetinin sıklığını ve bunu etkileyen etmenleri saptamaktır.Çalışma kesitsel analitik tipte olup, Nisan 2010- Nisan 2011 tarihleri arasında yapılmıştır, Hastanede çalışan 1180 kişinin tamamı araştırma kapsamına alınmış, çalışanların %70.2'sine (785) ait bilgiler değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan soru formu dört bölümden oluşmaktadır. Genel bilgiler, fiziksel şiddet, psikolojik şiddet, tehlike ve risk algısı değerlendirme formu. Antineoplastik ilaçlarla ilgili tehlike değerlendirmesi için literatür yardımı ile hazırlanmış bir kontrol listesi oluşturulmuştur. Tanımlayıcı istatistiklerde ortalama±standart sapma, ortanca, %25-75 değerler, sayı ve yüzde; gruplar arası karşılaştırmalarda ki kare, Fisher'in kesin testi, student t testi; çok değişkenli analizlerde lojistik regresyon analizi kullanılmıştır.Katılımcıların meslek hayatları boyunca şiddete maruz kalma sıklığı %56.6, son on iki ayda şiddete maruz kalma sıklığı %37.2 olarak bulunmuştur. Son on iki ayda fiziksel şiddet %5.2, sözel kötü davranış %34.4, yıldırma %8.8, cinsel taciz %1.0 sıklıkta görülmüştür. Cinsiyet, eğitim durumu, meslek, çalışılan bölüm, çalışılan birim, çalışanların istihdam şekli ile şiddete uğrama sıklığı arasında anlamlı bir ilişki vardır. Erkeklere göre kadınlar 1.8 kat, diğer çalışanlara göre araştırma görevlileri 3.7 kat ve ilk karşılama grubu 5.7 kat daha fazla şiddete maruz kalmışlardır. Fiziksel şiddet erkeklerde, ilk karşılama grubunda, dahili tıp bilimleri çalışanlarında, istihdam şekli 4/B olanlarda ve acil servis çalışanlarında daha sık görülürken; sözel kötü davranış kadınlarda, araştırma görevlilerinde, cerrahi ve dahili tıp bilimleri çalışanlarında, 2547 sayılı kanuna tabi olanlarda ve acil servis çalışanlarında; yıldırma kadınlarda, öğretim üyelerinde, dahili tıp bilimleri çalışanlarında, 2547 sayılı kanuna tabi olanlarda ve poliklinik çalışanlarında daha sık görülmektedir. Antineoplastik ilaçlarla ilgili kazaların yarısından fazlası ampul formundaki ilaçların kırılması ve dökülmesi nedeni ile gerçekleşmektedir.Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin son yıllarda büyük bir artış gösterdiği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. İş yerlerinde şiddetin önlenmesi için, çalışanların eğitimi, kurum yönetimlerinin mevcut durumu saptama, şiddet risk gruplarını belirleme, şiddetin önlenmesi için etkin programlar geliştirmesi gibi sorumluluklarının yanında, şiddete karşı gerekli yasal düzenlemelerinde yapılması gerekmektedir. Antineoplastik ilaçların depolanmasından atılmasına kadar olan süreçle ilgili olarak hizmet içi eğitimler düzenlenmeli, çalışan sağlığı birimleri tarafından bu ilaçlara maruziyet riski olan çalışanların periyodik muayeneleri yapılmalıdır.Anahtar kelimeler: İş sağlığı, iş yeri, sağlık sektörü, sağlık çalışanları, şiddet, antineoplastik ilaç.İletişim: meteonde@yahoo.com.tr

The aim of this study is to assess the dangers in chemotherapy units and oncology departments related to the antineoplastic drugs and to determine the frequency of workplace violence against hospital employees in Adnan Menderes University Research and Education Hospital and their perception of risks and hazards in workplace.This is a cross sectional study conducted between April 2010-April 2011. The whole 1180 employees in the hospital was included in the study and data from 70.2%(785) of these was evaluated. Data was collected by a questionnaire with four parts: general information, physical violence, psychological violence and risk and hazard perception forms. A checklist for the hazard assessment related to antineoplastic drugs was prepared with guidance of the relevant literature. mean±standard deviation, median, 25-75% values, numbers and percents were used for descriptive statistics; chi-square test, Fisher?s exact test and student t test were used for comparisons between groups and logistic regression analysis was used for multivariable analysis.56.6% of participants were exposed to violence throughout their career and 37.2% of them were exposed to violence in the last 12 months. In the last 12 months; 5.2% physical violence, 34.4% verbal insult, 8.8% deterrence and 1.0% sexual harassment cases were seen. There was a significant relationship between the violence exposure and gender, education status, occupation, department and employment status of workers. Women were exposed to violence 1.8 times more than men, research assistants 3.8 times and first contact group 5.7 times more than other workers. Physical violence was more prevalant against men, first contact group, internal medicine workers, 4/B employees and emergency room workers. Verbal insult was more prevalant against women, research assistants, surgical and internal medicine workers, employees within the context of law 2547 and emergency room workers. Deterrence was more prevalant against women, faculty members, internal medicine workers, employees within the context of law 2547 and policlinic workers. More than half of the accidents related to antineoplastic drugs eventuated by breaking and spilling the vial forms of these drugs.Recent studies showed that violence against health care workers markedly increased in last years. Besides the education of employees, determination of risk groups for violence exposure and development of effective strategies by institutional administrations; legal arrangements needed to be done by government to prevent violence against health care workers. In-service education programs should be planned for the whole process of antineoplastic drugs, from storage to elimination, and also periodic examination of the related healthcare workers should be done by the occupational safety and health departments.Keywords: Occupational health, workplace, health care sector, health personnel, violence, antineoplastic drugs.Communication: meteonde@yahoo.com.tr