Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinde aleksitimi, DEHB ve depresif belirtiler

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanılı çocukların ebeveynlerindeki aleksitimi düzeylerinin çocukluk çağı DEHB belirti varlığı ve halen mevcut depresif belirtilerin araştırılması amaçlanmıştır. Hipotez: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun güçlü ailesel yönü ve gen-çevre etkileşimi göz önünde bulundurulduğunda DEHB tanılı çocuklarda gözlemlenen yüksek aleksitimik özelliklerin ve hiperaktivite, dikkatsizlik, dürtüsellik gibi özelliklerin benzer şekilde ebeveynlerinde de yüksek oranda görülebileceğini ve ebeveynlik işlevselliğinde çocuklarındaki DEHB belirtilerine bağlı yüklenmeden dolayı depresif belirtilerin olabileceğini öngörmekteyiz.Yöntem: Çalışmamız, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği'ne başvuran, DSM IV tanı ölçütlerine göre Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli - Türkçe Uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T) ile ve DSM-5 tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı olan 64 hastanın ebeveyni ve 64 sağlıklı kontrol grubu çocuğun ebeveyni ile gerçekleştirilmiştir.Çalışmaya katılan ebeveynlere Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği (WUDÖ) , Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve çocukların DEHB belirtilerini değerlendirebilmek için Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozuklukları İçin DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği (ÇEDBÖ) verilmiştir.Bulgular: Çocuklarında DEHB tanısı olan ebeveynlerin doldurduğu WUDÖ puan ortalamaları ve BECK depresyon ölçeği puan ortalamaları kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı oranda yüksek bulunmuştur (p<0,05).Çocuklardan DEHB grubundakilerin ebeveynlerinin %9,4'ü TAÖ-20 kesme değerinin üzerinde puan almışken kontrol grubundaki ebeveynlerin %1,6'sı kesme değerinin üzerinde puan almıştır, bu fark iki grup karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Çocukları DEHB tanı grubundaki ebeveynlerin doldurduğu WUDÖ ve BDÖ ile çocukları için doldurdukları ÇEDBÖ'nün genel toplam puan ve alt bölüm puanları arasında orta düzeyde pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır (p<0,01). Bunun yanısıra ÇEDBÖ'nün toplam puanı ve hiperaktivite alt ölçeği, KOKG alt ölçeği ile TAÖ-20 duygu tanıma, toplam ve duygu ifade alt ölçek puanları arasında pozitif yönlü orta düzeyde korelasyon olduğu (p<0,01) ancak TAÖ-20 dışa vuruk düşünce ile ÇEDBÖ'nün toplam puan ve alt ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Çocukları DEHB tanılı ebeveynlerin WUDÖ toplam puanları ile TAÖ-20 duygu tanıma (p<0,01), duygu ifade (p<0,01) alt ölçekleri ve TAÖ-20 toplam puanları (p<0,01) arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır. Ancak WUDÖ toplam puanı ile TAÖ-20 dışa vuruk düşünce alt ölçeği arasında anlamlı ilişki tespit edilememiştir.Sonuç: Çalışmamızın DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde aleksitimi düzeylerini değerlendiren ilk çalışma olması nedeni ile yazına katkı sunacağını düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: DEHB, aleksitimi, depresyon, çocuk, ebeveyn, WUDÖ

Objective: The purpose of this study was to investigate the presence of childhood attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) symptoms, existing depressive symptoms and alexithymia levels of the parents of children with ADHD.Hypothesis: Considering ADHD has a strong family orientation and gene-environment interaction we predict that it can be seen that high level of alexithymia characteristics, depressive symptoms and ADHD symptoms during their chidhood in parents of children with ADHD likewise their children having hyperactivity, inattention, impulsivity and high level of alexithymia characteristics. Also we predict that depressive symptoms might be seen in parents of children with ADHD due to parenting load because of their children ADHD symptoms.Method: Our study was carried out with 64 parents of the children diagnosed ADHD by using DSM-IV based Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School Age Children-Presentand Lifetime Version-Turkish Version (K-SADS-PL-T) and according to criteria of DSM-5 and with 64 parents of children having no psychiatric disorder as a group of control were admitted to the outpatient clinic of Child and Adolescent Psychiatry Department at Adnan Menderes University.Parents of children participating in th study were given Wender-Utah Rating Scale (WURS) for their childhood ADHD symptomatology, Toronto Alexithymia Scale (TAO-20), Beck Depression Inventory (BDI) and Turgay DSM-IV-Based Child and Adolescent Behavior Disorders Screening and Rating Scale (T-DSM-IV-S) to determine the severity of the symptoms of their children with ADHD.Results: The average scores of the Beck Depression scale and WURS of the parents of children with ADHD have been found to be significantly higher than the control group (p<0,05). While parents of Children with ADHD group had 9.4% scores above the cut-off value of TAS-20 , the parents in the control group had 1.6% scores above the cut-off value of TAS-20. However, there was no statistically significant difference compared bought groups.There was a moderate positive correlation between WURS, BDI and T-DSM-IV-S scores of parents of children with ADHD group (p<0,01). Also, there was a moderate positive correlation between scores of hyperactivity subscale, scores of oppositional defiant disorder subscales and the total scores of T-DSM-IV-S and the scores of subscales of emotion recognition, total and emotional expression subscale scores of TAO-20 (p<0,01). However, there was no significant relationship between extroverted thinking subscale of TAO-20 and the total score of T-DSM-IV-S.A moderate positive correlation was found between WURS and TAO-20 scores of parents of children with ADHD group (p<0,01). But, the scores of extroverted thinking subscale of TAO-20 and total scores of WURS showed no significant relationship.Discussion: We believe that our study will contribute to the literature because of being the first study evaluating the alexithymia levels in parents of children with ADHD.Keywords: ADHD, alexithymia, depression,child, parent, WURS