Türkiye`de ham petrol fiyatlarıyla döviz kuru arasındaki ilişki: Ampirik bir analiz

Abstract

1973'te tüm dünya ekonomisini sarsan birinci petrol krizinden sonra herkesinilgisi petrol fiyatlarına yöneldi. Sonraki süreçte, petrol fiyatlarındaki değişimleryakından takip edilmeye ve makroekonomik değişkenler üzerindeki etkileriaraştırılmaya başlandı. Bugün itibariyle konuya ilişkin önemli bir literatürün olduğusöylenebilir.Ham petrol fiyatları Amerikan doları üzerinden belirlendiği için, petrolfiyatlarındaki değişmeler, ülkelerin döviz kurunu doğrudan etkilemektedir. Busüreçte petrol fiyatlarının değişimi üzerindeki araştırmalar özellikle döviz kuruüzerine odaklanmıştır. Bugüne kadar yapılmış petrol fiyatlarının döviz kuruüzerindeki etkisini araştıran çalışmalar gösteriyor ki, petrol fiyatlarındaki artışgenellikle petrol ithal eden ülkelerde doların değer kaybetmesine, petrol ihraç edenülkelerde ise değerlenmesine neden olmaktadır. Bugünlerdeki petrol fiyatları vedöviz kurunu takip ettiğimizde Türkiye'de de literatürde saptanan genel sonucabenzer bir eğilim görmekteyiz.Bu çalışmada, ham petrol fiyatlarıyla dolar kuru arasındaki ilişki, 2001:01-2015:02 dönemi 3 aylık verileriyle Türkiye için analiz edilecektir. Zaman serisiyöntemlerinin kullanılacağı çalışmada beklentimiz, söz konusu değişkenler arasındaasimetrik bir ilişkinin olacağı yönündedir.

After the first oil shock in 1973 which shook the world economy, the attentionof everyone turned to the oil prices. Changes in oil prices began to be followedclosely, and its effects over macroeconomic variables started to be researched.Today, there is an important literature about this subject.Because the pricing of crude oil is made in American dollars internationally,changes in oil price directly affect the exchange rates of the countries. This pointespecially led the researches about the effects of oil price changes to focus on itseffects over exchange rates. The studies about the effects of oil price on exchangerate shows that in general, oil price increase leads dollar to appreciate in oilexporting countries and to depreciate in oil-importing countries. When we followthe price of the crude oil and exchange rate of the dollar nowadays, we see a patternnot so different from the general conclusion of the literature about the relationshipbetween oil price and exchange rate in Turkey.In this study, the relationship between the crude oil price and exchange rateof dollar in Turkey will be analyzed for the period of 2001:01-2015:02 via 3 monthlydata. Our expectation from this study, in which the time series methods will be used,is that the results to be in line with earlier studies which point to an asymmetricalrelationship between oil price and exchange rate.